Paylaştığımız her fotoğrafla çocuğumuzun dijital ayak izleri ne kadar kirli? Yanlış okumadınız bazen bize çok temiz çok şirin görünen paylaşımlar gelecekte tehdit ögesi olabiliyor. Yazıyı okurken bana karşı “hadi canım sen de” diyen çok olacaktır biliyorum. 2013 yılından bu yana “Sosyal Medya ve Çocuk Mahremiyeti” hakkında herkesi uyarıyor, yazılar yazıyor ve konuşmalar yapıyorum; “çocuk benim çocuğum istediğim üzere paylaşırım” kelamlarını çok duyuyorum. Çocuk sizin de olsa “Çocuk Fotoğrafları Paylaşırken Mahremiyet İhlali”nin hukuken hakikat olmadığını biliyorum. Uzmanlık alanım olmayan bir mevzuda yazmam bana nazaran yanlıştır. Bir avukata danışarak sizde bu hususta bilgi alabilirsiniz.
Geçtiğimiz hafta instagram da keşfet kısmında (artık hepimizin güzel bir instagram kullanıcısı olduğunu varsayıyorum) tuvaletten çekilmiş bir çocuk fotoğrafı gördüm. Hesaba tıklayıp göz attığımda paylaşan kişinin kıssa kısmında çocuğun tuvalette çekilmiş üç adet daha fotoğrafının olduğunu; çocuğun mahrem bölgesinin ise kalp emojisi ile kapatılmış olduğunu gördüğüm anda kan zirveme sıçradı. Bir anne hele ki farklı platformlarda yazan, çizen ve örnek teşkil eden bir annenin kendi evladının bu fotoğrafını paylaşmasına mana veremedim. Bırakın tuvalet eğitimi, çocukların hiçbir formda tuvaletten, banyodan fotoğrafını paylaşılmasına tahammülüm yok. Çıplak olsun ya da olmasın; ister anne ister baba ister yakın akraba çocukların fotoğraflarını diğerleri görecek biçimde paylaşması soruyorum size ne kadar sağlıklı? Takip etmediğim bir kişinin evladının çıplak fotoğraflarını instagram algoritmasıyla bana gösterebiliyorsa, bu fotoğrafın yalnızca çocuk seven, izleyen ve bundan zevk alan binlerce pedofilin ağına düşmesi an sıkıntısıdır.
Sevgili aileler, bir anne olarak, toplumsal medyanın içinde neredeyse en olmadık paylaşımları görmüş ve bu örneklerle daima farkındalık yaratmaya çalışan bir bayan hem de fotoğrafçı olarak size lütfen diyorum lütfen; çok küçük çocukların fotoğraflarını paylaşırken kendinize şunu sorun; “bu gönderi beni memnun edecek mi, bu fotoğraf ileride çocuğumu utandırabilir mi?” emin değilseniz, yayınlamamanız en yanlışsız seçimdir.
Toplumsal medyada çocuklarınıza ilişkin fotoğraf paylaşırken kendinize sonlar koymanızın vakti geldi geçiyor. Tabi ki toplumsal medya ailenize ilişkin hoş haberleri paylaşmanın en süratli ve kolay yolu. Dijital bir albüm olarak da olağanüstü fakat hudutlarınız netse.
Peki çocuğunuz fotoğraflarını paylaşırken toplumsal medya da neler yapmamalısınız?
Pedofil sitelerde paylaşılan imgelerin yüzde 50’sinin ebeveynlerin toplumsal medya sitelerinden alındığı öne sürülüyor. Bu sebeple;
• Doğum fotoğrafıyla başlayan paylaşım sürecinde hangi bilgiyi ne kadar verdiğinizi iki defa düşünün.
• Arama motorlarının tüm bilgileri indexlediğini unutmayın.
• Dijital ayak izi bırakmayın. Okul, mesken, kimlik numarası, yaşadığınız yer vb asla paylaşmayın.
• Bebek emzirme fotoğraflarını paylaşırken lütfen dikkat edin. Sizin için çok saf görünen bu fotoğraflar çok farklı yerlerde kullanılabilir.
• Çıplak bebek/çocuk fotoğrafları asla paylaşmayın. Ülkemiz de son vakitlerde cinsel hücuma uğrayan bebek haberlerini hatırlayın.
• Tuvalet eğitimi için lazımlıkta bekleyen çocukların fotoğrafını asla paylaşmayın. Şu an sizenormal gelen ileride akran zorbalığına sebep olacak bir fotoğraftır.
• Bir fotoğrafı etiketlerken iki defa düşünün. Öteki aileler çocuğunun sizin profilinizde görülmesini istiyor mu?
• Üçüncü bireylere ilişkin fotoğrafları etiketlerken kesinlikle aileden müsaade alın.
• Sünnet düğünü yaparken size keyifli gelen o keyifli anın (sünnet anı acısı) görmesine gerek yok.
• Aile ilgili ilgili bilgileri paylaşırken itinalı olun. Hayatınıza dair her bilgiyi paylaşmanıza gerek yok.
• Çocuklarınızın fotoğraflarını paylaşırken tüm fotoğraflarda giyinik (kıyafetli) olmasına dikkat edin.
• Fotoğraf paylaşırken kullandığınız etiketlere dikkat edin (#pottytraining, #nakedkids, #kidsbathing, #tuvaletegitimi, #çıplakçocuk #çocukbanyosuvb kullanmayın)
• Gelecek yıllarda akran zorbalığı diye isimlendirilen zahmetleri çocuğunuzun yaşamaması için alay konusu olabileceğini düşündüğünüz paylaşımlardan sakının.
• Çocuk istismarına girecek hiçbir şeyi paylaşmayın.
Hesabınız zımnilik ayarları ile korunuyorsa (gizli hesap) ferdî vicdanınız dışında rastgele bir sorun yaratmaz. Ancak herkese açık bir hesabınız varsa; paylaştığınız fotoğraflar her biçimde pedofil ve benzeri şahıslar tarafından kullanılabilir. Hele siz tuvalet eğitimi vb çıplaklık içeren fotoğraflar paylaşıyorsanız.
Toplumsal medya da güvenlik yokken kimsenin toplumsal medya polisi olmak üzere bir bakışım yok. Anne olarak söylemek istediğim; toplumsal medyada çocuk mahremiyetine dikkat edin kâfi. Toplumsallıktan kaçış yok, önemli olan çocuklarınızın fotoğrafını paylaşırken sonlarını çizebilmeniz.
Siz çocuk merkezli bir bakış açısı benimserseniz; çocuklar ileride kapalılık haklarını kullanabilir, kişiliklerini özgürce tanımlayabilir ve dijital ayak izlerini kendi koşullarına nazaran geliştirebilirler. Dijital alışkanlıklarınızı düzeltmek size kalmış.
Yeşim Memnun
