İzmir zelzelesi sonrası mesken sahipleri dikkat: Çürük olduğunu gizleyene mahpus cezası var!
İzmir’de 30 Ekim’de gerçekleşen ve 15 vilayette hissedilen zelzelede 115 kişi hayatını kaybederken, 23 kişinin tedavisi ise sürüyor.
6.6 büyüklüğündeki zelzele sonrası arama kurtarma faaliyetlerinin sona ermesiyle birlikte bölgede yıkılan binaların enkazları da kaldırıldı.
Yıkılan binalar için ortaya atılan kolon kesme ve kusurlu imal argümanları üzerine ortalarında müteahhitlerin de olduğu 9 kişi geçtiğimiz günlerde gözaltına alınırken, şüphelilerden 7’si ise çıkarıldıkları mahkemece tutuklanarak cezaevine konuldu.
Konuyla ilgili yenisafak.com’a konuşan hukukçular ise; hatalı ve eksik materyal kullanımından kaynaklı mümkün bir sarsıntıda yahut farklı bir nedenden dolayı binalarda meydana gelebilecek yıkımlara ait sorumluluğun üretimi üstlenenlerde olduğunun altını çizerken, zelzeleden sonra yıkılan binalarda meydana gelen vefat ve yaralanma olaylarında taksirle öldürme yahut taksirle yaralama hatalarının kelam konusu olacağını belirterek alınacak cezayı işaret ediyor.
SORUMLULAR ORTAYA ÇIKARILMALI
İzmir zelzelesi sonrasında, tıpkı sokakta bulunan birtakım binaların yıkıldığının kimilerinin ise tek bir çatlak dahi olmadan zelzelesi atlattığının görüldüğünü, o yüzden bu durumun sebeplerinin tüzel olarak incelenmesi ve varsa sorumluların ortaya çıkarılması gerektiğine dikkat çeken Avukat Burak Alcan, ”Deprem sebebiyle yıkılan binalara ait müteahhitlerin ve varsa öteki sorumluların cezai ve tüzel sorumluluklarının doğması, kelam konusu binaların hukuksal normlara tam uygun biçimde yapılmamış olmasına bağlıdır. Binanın inşa edilmesinden sonra ise fenni kaidelerine ziyan verecek karşıtlıkların meydana getirilmiş olması ise başka bir sorumluluğu gündeme getirmektedir.” dedi.
BİLİRKİŞİ İNCELEMESİ YAPILMALI
Deprem sonucunda meydana gelen ziyandan müteahhidin ve ilgililerin sorumluluğunun lakin kusurları oranında kelam konusu olabileceğine de değinen Alcan, ”Eğer bina yapıldığı periyot itibariyle yasal yükümlülüklere uygun gereç ve teknikle, yapı ruhsatına uygun olarak inşa edilmişse, inşa faaliyetini yerine getirenler bakımından itina yükümlülüğüne karşıtlıktan bahsedilemeyecek ve ceza sorumluluğu gündeme gelmeyecektir. Bunun tespiti için yıkılan binalar üzerinde uzman incelemesi yaptırılarak, binada kullanılan gereçlerin ve tekniğin yeterliliği araştırılmalı, fiilin gerçekleştiği tarihteki yapı inşa mevzuatının gereklilikleriyle karşılaştırılmalıdır.” diye konuştu.
YAPILDIĞI DEVRİN KAİDELERİ GÖZ ÖNÜNDE BULUNDURULMALI
Binanın inşası bakımından eksik görülen konuların tayininin, binanın inşasının gerçekleştiği periyodun teknikleri ve yasal yükümlülükleri çerçevesinde araştırılması gerektiğine de vurgu yapan Alcan kelamlarını şöyle sürdürdü;
”Burada binanın inşası sırasında vazife alanların ceza sorumluluğunu gündeme getirecek konu, ilgili vazifelinin gerekli itinası göstermemesi ve bu özensizliğin sonucun, yani binanın yıkılmasına katkı sağlaması, yani sonuç bakımından nedensel bir tesir göstermesidir. Dolayısıyla, şayet binanın imalinde bir kusur var ise salt binanın üretimi sırasında misyon almak ceza sorumluluğunu gündeme getirmeyecek, yerine getirilmeyen, eksik bırakılan konunun sonucun gerçekleşmesine katkısı araştırılarak sorumlular belirlenecektir.”
HERKES KUSURU ORANINDA SORUMLU OLACAK
Bina yükümlülüklere uygun inşa edilmesine karşın, sonradan binanın inşasının akabinde binanın sıhhatine tesir edecek faaliyetlerin gerçekleştirilmesinin (örneğin işyeri tadilatı sırasında taşıyıcı kolonların kesilmesi) de, şayet binanın yıkılmasına katkı sağlamışsa ceza sorumluluğunu gündeme getireceğinin altını çizen Alcan, bu durumun binanın üretimi sırasındaki kusurlarla birleşmesi halinde her sorumlunun meydana gelen sonuçtan kusuru oranında sorumlu olacağını kaydetti.
MÜCBİR SEBEP KAPSAMINA GİRMEZ
Deprem sebebiyle binalardaki yıkılmaların sonucunda meydana gelen can kaybı ve yaralanmaların zorlayan sebep kapsamında değerlendirilmesinin de kelam konusu olmayacağının altını çizen Alcan, ”Zira bir binanın inşası sırasında, binanın sağlamlığı bakımından temel alınan en kıymetli dışsal tesir sarsıntıdır. Münasebetiyle zelzele muhakkak bir şiddete kadar, binanın imali sırasında dikkate alınan bir ihtimal olduğundan, yalnızca zelzelenin gerçekleşmesi nedeniyle sorumluluğun ortadan kalktığını argüman etmek mümkün değildir.” dedi.
TAKSİRLE ÖLDÜRMEDEN CEZA ALACAK
Yukarıda bahsedilen bilgilerin ışığında sarsıntıdan sonra yıkılan binalarda meydana gelen vefat ve yaralanma olaylarında “taksirle öldürme yahut taksirle yaralama” cürümlerinin kelam konusu olacağını ve bu kabahatin da TCK husus 85 kapsamında düzenlendiğini tabir eden Alcan sorumlulara ait verilebilecek cezalara ait şu formda konuştu;
”Madde 85 uyarınca; “(1) Taksirle bir insanın vefatına neden olan kişi, iki yıldan altı yıla kadar mahpus cezası ile cezalandırılır.(2) Fiil, birden fazla insanın vefatına ya da bir yahut birden fazla kişinin vefatı ile birlikte bir yahut birden fazla kişinin yaralanmasına neden olmuş ise, kişi iki yıldan on beş yıla kadar mahpus cezası ile cezalandırılır.”
Son olarak zelzelenin meydana gelmesi ile binanın üretim tarihi ortasında hayli uzun bir vakit farkının olması kelam konusu olduğunda zamanaşımı sebebiyle sorumluların akıbetlerinin nasıl olacağı konusu da hayli mühimdir. Bu husus ile ilgili Yargıtay 9. Ceza Dairesi 2001/ 2636 E., 2001/ 2900 K., 19.11.2001 tarihli içtihadında “Deprem nedeniyle bina yıkılmasında cürüm tarihi, binanın yıkıldığı tarihtir” diyerek zamanaşımı konusuna açıklık getirmiştir. Bu prestijle Yargıtay şayet bina yıkılmışsa hata tarihi de binanın yıkıldığı tarihtir diyerek tartışmalara son noktayı koyduğunu söz etmek gerekir.
SATTIĞI YAHUT KİRALDIĞI KONUTUN ÇÜRÜK OLDUĞUNU GİZLEYENE 5 YILA KADAR HAPİS
Öte yandan İzmir sarsıntısı sonrası gündeme gelen savlar biri ise yıkılan binalardan kimilerine ilişkin çürük raporu olmasına yönelik oldu. Kelam konusu binalarda rapor olmasına karşın alım, satım ve kiralama yapılmaya devam edildiği ortaya çıktı.
Konuyla ilgili konuşan ve konutunun çürük olduğunu bilmesine karşın bu durumu gizleyerek konutunu satan ya da kiraya veren kişinin de TCK Md. 157 dolandırıcılık cürmü kapsamında sorumlu olacağını lisana getiren Alcan, ”Madde 157- (1) Hileli davranışlarla bir kimseyi aldatıp, onun yahut diğerinin ziyanına olarak, kendisine yahut diğerine bir fayda sağlayan şahsa bir yıldan beş yıla kadar mahpus ve beş bin güne kadar isimli para cezası verilir.” Sonuç itibariyle hileli bir aksiyon ile meskeninin aslında çürük olduğunu bilmesine karşın bu değerli bilgiyi gizleyerek yapılan hileli satışı hukuk sistemi müdafaa altına almayacaktır.” dedi.
