MÜSLÜM ETGÜ – Şanlıurfa’da yaşayan el sanatları ustası Sait Gelmiş, 22 yıldır Osmanlı periyodunda uygulanan el çarkı sistemiyle tespih yapıyor.
Merkez Eyyübiye ilçesinin Haleplibahçe Mahallesi’ndeki atölyesinde ustasından öğrendiği tekniklerle tespih üreten Sait Gelmiş (32), el sanatlarının devam etmesi için efor harcıyor.
Gelmiş, AA muhabirine yaptığı açıklamada, merhum dedesinin de tespih sattığını ve onun teşvikiyle 10 yaşındayken yanında çalışmaya başladığı ustasından tespih üretimini öğrendiğini anlattı.
Ustasının Osmanlı adabı el çarkıyla tespih imal tekniğini kendi atölyesinde sürdürdüğünü anlatan Gelmiş, şöyle konuştu:
“Bu sistem Osmanlı sistemiyle, yani el işi tespih sanatı. Osmanlı devrinde yapıldığı üzere yapıyorum. Bu sistemi ustamdan öğrendim ve sürdürüyorum. Şu anda Şanlıurfa’da bu işi bu formda yapan yok. Teknoloji kullanarak yapanlar saatte 6-7 tane yaparken benim saatte 1 tane, bazen taşına nazaran, bir günde, iki günde ve bir haftada bir tespih yaptığım oluyor. Bu zorluklara karşın el çarkıyla tespit yapmaya devam ediyorum. Benim üzere el çarkıyla tespih yapabilecek ustalar var, lakin sıkıntı olmasından ötürü hepsi işi bıraktı. Ben bu işe sevdalıyım bu işin yok olmasını istemiyorum.”
“Çırak bulamıyorum”
Gelmiş, el çarkıyla yapılan tespihin, tornada yapılanlardan daha kullanışlı olduğunu tabir etti.
Tespihlerin gerilim atmak için de kullanıldığına işaret eden Gelmiş, şöyle konuştu:
“Yaptığım sanatın sıkıntı ve getirisinin çok olmamasından ötürü, yetiştirecek çırak bulamıyorum. Ben bu işten çok para kazanmıyorum fakat geçimimi sağlayabiliyorum. Benim derdim bu sanat, bu Osmanlı geleneği yok olmasın. Kimi koleksiyonerler bize gelip sipariş veriyor. Osmanlı sıkmalar, Yemen zarı, Alman kehribarı, damla kehribar ve kuka üzere farklı taşlardan tespihleri el işiyle yapıyorum. Müşterilerin şad kalması paradan da değerli. Bu beni çok memnun ediyor. Şanlıurfa ve Türkiye’nin kimi kentlerinden siparişler aldığım üzere Almanya ve ABD’den de talepler oluyor. Yurt dışından talep edenler bana tanıdıklar vasıtasıyla ulaşıyorlar.”
Tespih ustası Gelmiş tıpkı vakitte dedesinden öğrendiği bir tıp ezgili deyiş olan hoyrat geleneğini de sürdürüyor. Atölyede çalışırken hoyrat söyleyen Gelmiş’e ezgilerin tespih yaparken kendisine ilham kaynağı olduğunu kaydetti.
