TÜRKİYE Acil Tıp Derneği (TATD) Afet Kümesi Sekreteri Doç. Dr. Sarper Yılmaz, sarsıntı bölgesinde bölge halkı ortasında acile müracaatlarda, akrep ve yılan sokmalarının dikkat çekmeye başladığını kaydetti. Yılmaz, “Mevsim değiştikçe, hava şartları değiştikçe, yılan, akrep sokmaları ile müsabakaya başladık. O yüzden tüm bunlarla ilgili ne yapılabilir, nasıl tedbirler alınması gerekli, tahlili ne olur, bunlara dair bir rapor hazırlayıp bakanlığa vereceğiz” dedi.
Türkiye Acil Tıp Derneği (TATD) tarafından Antalya’da gerçekleştirilen ulusal kongrede, 6 Şubat Kahramanmaraş sarsıntılarının akabinde birinci saatlerden itibaren bölgeye koşan acil tıp uzmanları bir ortaya geldi. Kongrede afet ve sarsıntı ana temayı oluştururken, ülkenin her yerinden gelen bine yakın acil tıp uzmanı, çeşitli oturumlar ve kurslarda, vatandaşların hastaneye ulaşmadaki birinci kapısı olan acillerde karşılaştıkları olaylara dair en yeni, bilimsel değerlendirmeleri birlikte tartıştı. Kongrede ayrıyeten, sarsıntıdan en çok etkilenen 10 ilin acil tıp uzmanlarının bir ortaya geldiği, ‘ Deprem Çalıştayı’ da gerçekleştirildi. Çalıştayda, bölge acillerinde devam eden meseleler, alınması gereken tedbirler değerlendirildi. Büyük oranda hasar gören sıhhat tesislerinin olduğu birtakım vilayetlerden etraf vilayetlere dağılan hasta müracaatları nedeniyle, Adana Kent Hastanesi üzere kimi bölge hastanelerinin, büyük bir hasta yükü ile karşı karşıya olduğu vurgulandı. Ayrıyeten zelzele travmasını yaşamış, yakınlarını kaybetmiş pek çok acil doktoru ve sıhhat çalışanının de hala nispeten daha küçük vilayetler olmasına karşın birtakım acillerde günlük 2 bini bulan hasta başvurusu ile baş etmeye çalıştığı belirtildi. Bölge halkının poliklinik hizmetlerini alabileceği sahra hastanelerinden haberdar olmadığı için, en ufak bir sıhhat gereksiniminde acillere başvurduğu ve bunun da, acillerdeki kritik hastalara verilmesi gereken hizmeti aksatabildiği, buna yönelik halkı bilgilendirici yönlendirmeler yapılması gerektiği kaydedildi.
“6 ŞUBATTAN BERİ 10 VİLAYETİMİZE KALP MASAJI YAPIYORUZ”
TATD Afet Kümesi Sekreteri Doç. Dr. Sarper Yılmaz, çalıştay sonrası Demirören Haber Ajansı’na yaptığı açıklamada, bölgede zelzeleden etkilenen doktor ve sıhhat işçilerinin barınma problemlerinin hala tam olarak çözülemediğini, orada yaşayan yahut görevlendirmeyle sonradan gelen doktorların, kalacak yer kahrı nedeniyle ailelerini öteki vilayetlerde bırakmak zorunda kaldıklarını kaydetti. Doç. Dr. Yılmaz, “Hastaların kalbi durur ve kalp masajına başlarız. Biz, 6 Şubat’ta 10 kentte zelzele oldu diye kabul etmiyoruz, 10 kentin kalbi durdu ve o 10 kente 6 Şubat’tan beri kalp masajı yapıyoruz. Biz, bunu düzgünleşme devri, geriye dönüş süreci diyoruz. Bu süreci adım adım yönetmeye, tahlil etmeye çalışıyoruz. Bu zelzelenin doğrularını, yanlışlarını, eksiklerini ne kadar güzel ortaya koyabilirsek; gelecekteki zelzeleye o kadar hazırlıklı olacağız. Zira bir sarsıntı, tıpkı vakitte bir sonraki sarsıntının hazırlıklarının başlaması da demek. Bu nedenle bu 10 vilayetimizde acil servislerden gözlerimizi açmış bölgeye bakıyoruz” dedi.
“10 VİLAYET BÜYÜK BİR YIKIM YAŞADI 81 VİLAYETLE BUNU YÖNETMEYE ÇALIŞIYORUZ”Doç. Dr. Yılmaz, “Yıkımın yüksek olduğu üç vilayetten beşerler en yakın vilayetlere ve uzak kentlere göç etti. Yakın vilayetlerdeki hasta potansiyeli iki katına çıkmış durumda acil servislerimizde. Uzak kentlere baktığımızdaysa, hala zelzeleden fizikî ve ruhsal olarak etkilenmiş hastaların müracaatları devam ediyor. Aslında 10 vilayet büyük bir sarsıntı yıkımı yaşadı lakin 81 vilayetle birlikte bunu yönetmeye çalışıyoruz. Bilhassa sarsıntı bölgesinin etrafındaki vilayetlerde hasta sayısı çok artmış durumda. Zelzele bölgelerinde de kentin popülasyonunun düşmesine karşın, müracaatlar oransal olarak yüksek” diye konuştu.
“AİLESİ ORDU’DA, KARAVANIYLA SARSINTI BÖLGESİNDE YAŞAYAN ACİL HEKİMİ VAR”Bölgede yalnızca sıhhat tesislerinin değil, sıhhat çalışanlarının da ziyan gördüğüne dikkat çeken Doç. Dr. Yılmaz, şunları söyledi: “Bizlerin hala burada sıhhat hizmetini eski kapasitesi ile verebilmemizin imkanı yok aslında. Oradaki sıhhat çalışanlarının, bilhassa bizim acil doktorlarımız ve öbür branşlarımızın bir an evvel en temel muhtaçlıklarının çözülebilmesi lazım. Sıhhat çalışanlarının birçok, kent dışından gelip gidiyor. Ailelerini farklı bir kentte bırakıyorlar güvenlik nedeniyle; kendileri o kentte aşikâr bir müddet çalışıp sonra tekrar ailelerinin yanına geri gidiyorlar. Örneğin bir acil tıp uzmanı arkadaşımız, ailesi Ordu’da yaşıyor. Kendine bir karavan almış, hastanenin bahçesinde karavanında kalarak nöbet tutuyor, sonra 2 haftada bir ailesini görmeye Ordu’ya geri dönüyor. Yeni atanan tabiplerden bir tanesi kendisi. Çok örnek var bu halde. 3 kişi, 5 kişi bir konteynerde yatıyor. Sabah nöbete gidiyor, akşam öteki takım geliyor, tıpkı konteynerde kalıyor ve bu halde bir sirkülasyonla sistemi döndürmeye çalışıyorlar. Kendi çadırıyla giden, kalacak yer sorunu yaşayan, orada çalışan sıhhat çalışanları ailelerinden uzaklar. Temel muhtaçlıklarını bile çözmekte zorlanıyorlar lakin hala oradalar. Artık bizim kaldığımız yerlerin, barınma ve temel gereksinimlerimizin karşılanması gerekiyor ki orada hasta bakımı da kalıcı olarak yapılabilsin.”
“BÖLGE HALKI SAHRA HASTANELERİNİ BİLMİYOR”10 vilayette bilhassa üçünde daha fazla olmak üzere, sıhhat tesislerinin birçoklarının ziyan gördüğünü vurgulayan Doç. Dr. Yılmaz, acil servislerin birçoklarında, bilhassa de Maraş, Hatay ve Adıyaman üzere 3 vilayette, vatandaşların gidebilecekleri öbür sıhhat tesislerini gereğince bilmediği için acilleri ‘yönlendirme tabelası gibi’ kullandığına dikkat çeken Doç. Dr. Yılmaz, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Orada bir sürü sahra hastanesi var. Hem yurtdışından hem yurt içinden gelen grupların kurduğu. Ancak bölge halkımız bilmiyor, o yüzden daima evvelden bildiği yerlere gidiyor. Bunu öğrenebilecekleri en kolay sistem de acil servislere gelip ben nerede tedavi olabilirim diye sormak. Bu bile kendi başına bir iş yükü zati. Hakikaten kritik bir hastayı yönetirken, o alanın kalabalık olması manasına geliyor bu. Oransal olarak 1,7; 2 katına çıkmış durumda acil hasta sayısı”
“AKREP YILAN SOKMALARI, GÖZ ENFEKSİYONLARI ARTTI”
Doç. Dr. Yılmaz, son olarak da bölge halkı ortasında acile müracaatlarda, akrep ve yılan sokmalarının dikkat çekmeye başladığını kaydederek şu ihtarlarda bulundu: “Bizim çevresel aciller dediğimiz müracaatlarımız arttı. Örneğin yılan sokması, akrep sokması üzere, ya da vatandaşların her vakit pak suya ulaşamaması nedeniyle, göz enfeksiyonları. Çevresel acil dediğimiz o hasta profilimizde besbelli bir artış görüyoruz. Bu sürecin bilhassa havaların ısınmasıyla bir arada ömür koşullarının zorlaşması nedeniyle, acillere de çok önemli bir hasta başvurusu olarak yansıyabileceğini düşünüyoruz. Örneğin kışın, karbonmonoksit zehirlenmesi çok yaşadık sarsıntı sonrası süreçte. İnanılmaz derecede soba zehirlenmesi olayları görüyorduk acillerde. Mevsim değiştikçe, hava şartları değiştikçe, yılan, akrep sokmaları ile müsabakaya başladık. O yüzden tüm bunlarla ilgili ne yapılabilir, nasıl tedbirler alınması gerekli, tahlili ne olur, bunlara dair bir rapor hazırlayıp bakanlığa vereceğiz.”
– Karabulut
