Üç emekçi konfederasyonu, bugün birinci toplantısı yapılacak taban fiyat görüşmeleri öncesi Türk-İş Genel Lideri Ergün Atalay, Hak-İş Genel Lideri Mahmut Arslan ve DİSK Genel Lideri İstek Çerkezoğlu imzasıyla ortak yazılı açıklama yaptı. Açıklamada, 2021 yılı taban fiyat görüşmelerinin, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgının tüm dünya ve Türkiye’de ağır insani, toplumsal ve ekonomik tahribatının yaşandığı bir devirde başladığı belirtilerek, şunlar kaydedildi:
“Pandemideki iş kaybı dikkate alınmalı”
“Küresel salgın, başta çalışanlar olmak üzere tüm fiyatlı çalışanların yaşama kurallarını daha da ağırlaştırdı. Önemli iş ve gelir kayıplarına yol açtı. Hakikaten devletin resmi kurumunca açıklanan son büyüme sayılarında, çalışanların ulusal gelirden aldıkları hissenin önemli oranda gerilediği de görülmektedir. 2021’de geçerli olacak taban fiyatın, pandemi şartlarında yaşanan iş ve gelir kaybı dikkate alınarak insan onuruna yaraşır bir geçim fiyatı olarak tespit edilmesi ortak fikrimizdir.”
“İnsan onuruna yaraşır bir taban ücret”
“Asgari fiyat, çalışanların yaşama ve çalışma koşullarının düzenlenmesine yönelik değerli uygulamalardan biridir. Taban fiyat ve civarında çalışan milyonlarca çalışanın olduğu ülkemizde, belirlenecek taban fiyat sayısı yalnızca taban fiyatlı çalışanları değil, işsizlik ödeneği, kısa çalışma ödeneği vb. ödemeleri alan hak sahiplerini de direkt etkilemektedir. Milletlerarası Çalışma Örgütü (ILO) Anayasası’nın girişinde, ‘işçinin ve ailesinin sadece geçimini temin eden fiyat, insanca yaşamaya kâfi bir fiyat değildir. Halbuki emekçinin insanca yaşaması için kâfi fiyata sahip olması gerekir’ sözüne yer verilmiştir. Üç Emekçi Konfederasyonu ‘insan onuruna yaraşır bir minimum ücret’ belirlenmesi taleplerini bir ortaya gelerek ortaklaştırmıştır.”
“Çalışanlar, ekonomik külfetlerin nedeni değil mağdurudur”
Anayasada devlete “Çalışanların yaptıkları işe uygun adaletli bir fiyat elde etmeleri ve başka toplumsal yardımlardan yararlanmaları için gerekli önlemleri alma” misyonu verildiği ve minimum fiyatın tespitinde “Çalışanların geçim kuralları ile ülkenin ekonomik durumu da göz önünde bulundurulur” denildiği anımsatılarak, açıklamaya şöyle devam edildi:
“Ücretli çalışanların eline geçen fiyat, vergi nedeniyle ilerleyen aylarda düşmektedir”
“Asgari fiyat bir pazarlık fiyatı değildir. Çalışanın ailesiyle insanca yaşamasını sağlayacak gelirdir. Minimum fiyatın belirlenmesi müzakerelerinde göz önünde tutulması gereken öncelikli konu, çalışanların karşı karşıya bulundukları geçim şartlarıdır. Çalışanlar, yaşanılan ekonomik dertlerin nedeni değil mağdurudur ve ‘ülkenin içinde bulunduğu ekonomik durum’ gerekçesiyle minimum fiyatın düşük belirlenmesi kabul edilemez. Türkiye’nin rekabet kurallarını düşük fiyat siyasetiyle sağlamak doğrultusunda bir anlayışı olmamalıdır. Ülkemizdeki taban fiyat seviyesi AB üyesi birden fazla ülkenin gerisindedir. Bugün ücretliler üzerinde dayanılmaz boyutlarda vergi yükleri bulunmaktadır. Fiyatlı çalışanların eline geçen fiyat, vergi nedeniyle ilerleyen aylarda düşmektedir. Minimum fiyat alan emekçiler bile yılın son aylarında daha düşük fiyat almaktadır. Taban fiyat kadar bir gelirin fiyatlı çalışanlar için vergi dışı bırakılması istikametinde tüm toplumsal taraflar ortasında görüş birliği oluşmasına karşın -şimdiye kadar- rastgele bir düzenleme yapılmamıştır. Patronun toplumsal güvenlik primi düşürülmesine karşın personellerin toplumsal güvenlik primi koruma edilmiştir.”
“Ücretlerin minimum fiyata tekabül eden kısmı vergiden muaf olmalı”
Üç personel konfederasyonu, “insan onuruna yakışır” seviyede bir minimum fiyat belirlenebilmesi için, Minimum Fiyat Tespit Kurulunun çalışmaları sırasında temel alınması gereken şu unsurlara yer verdi:
“Asgari fiyat sonrası birinci vergi basamağı için uygulanacak oran yüzde 10 olmalıdır”
Minimum fiyat, Minimum Geçim İndirimi (AGİ) hariç ve net olarak açıklanmalıdır. Bu fiyattan yapılacak vergi, toplumsal güvenlik vb. kesintiler net meblağın üzerine ek edilmeli ve yıl boyunca taban fiyat, açıklanan bu net fiyatın altına düşmemelidir. Fiyatların minimum fiyata tekabül eden kısmı vergiden muaf olmalıdır. Ayrıyeten ücretliler için damga vergisi uygulaması kaldırılmalıdır. Taban fiyat sonrası birinci vergi basamağı için uygulanacak oran yüzde 10 olmalıdır.
– Taban fiyat, rastgele bir ayırım yapılmadan tekrar ulusal seviyede tek olarak ve yıllık belirlenmelidir. Çalışanların ortasında nitelik, kıdem, işin mahiyeti üzere ekonomik gayeli değerlendirmelerin tümünden bağımsız olarak ele alınmalıdır.
– Minimum fiyat, ekonomik ölçülerin ötesinde toplumsal bir fiyat olarak kabul edilmeli ve bu özelliği temel alınarak belirlenmelidir.
– Devlet çalışanlar ortasında ayrım yapmamalı, kamuda geçerli en düşük aylık fiyatını taban fiyat belirlenirken de dikkate almalıdır.
“İşçi SGK prim hissesi 5 puan düşürülerek bütçeden karşılanmalı”
Türk-İş, Hak-İş ve DİSK, taban fiyat ile temaslı olarak ve mevcut ekonomik şartlar da dikkate alınarak, taleplerini şöyle sıraladı:
“- Patronlara sağlanan toplumsal güvenlik prim takviyenin gibisi personellere de verilmeli ve emekçilerin toplumsal güvenlik haklarında bir kayıp yaratmayacak biçimde emekçi SGK prim hissesi 5 puan düşürülerek bütçeden karşılanmalıdır.
– Pandemi şartlarında işsizlik sigortasından personellere yapılan ödemelerin (kısa çalışma ödeneği, nakdi gelir dayanağı ve işsizlik sigortası) alt sonu taban fiyat olmalıdır. Pandemide iş ve gelir kaybı olan personellere taban fiyat seviyesinden az olmayan bir nakdi gelir takviyesi verilmelidir. Bu dayanak kayıtsız çalışan personeller için bütçeden karşılanmalıdır.
– ‘Sosyal Devlet’ unsuru gereği ‘aile yardımı’ çalışmayan eş için uygulamaya konulmalıdır.
– Sendikal örgütlenmenin olduğu işyerleri için taban fiyat teşviki uygulanmalıdır.”
Açıklamada, üç emekçi konfederasyonun ortak çalışma unsurlarına uygun olarak, ortaya çıkan görüşleri paylaşmaya devam edeceği belirtildi.
