Halk ortasında Akdeniz Anemisi olarak bilinen talaseminin genetik geçişli bir hastalık olduğunu belirten Prof. Dr. Sema Anak “Dünyada gelişmekte olan ülkelerde bilhassa Akdeniz etrafında talaseminin beta tipi mevcuttur. Aile içi evlilikler arttıkça hastalığın oranında da artış kelam bahsidir. Ülkemizde birtakım bölgelerde hastalığın çok sık olduğu söylenmektedir. Bu hastalardaki en büyük sorun, aldıkları her eritrosit transfüzyonunda bedenlerinde demir birikmesidir. Bu durum bütün organ sorunlarına neden olur. O yüzden demir atıcı ilaçlarla da destek ediyoruz” dedi.
Medipol Mega Üniversite Hastanesi Çocuk Hematoloji ve Onkoloji Kısım Lideri Prof. Dr. Sema Anak, 8 Mayıs Dünya Talasemi Günü kapsamında halk ortasında Akdeniz Anemisi olarak da bilinen talasemiye ait bilgi verdi. Prof. Dr. Sema Anak, talasemi hastalarının nizamlı olarak kan almaları gerektiğini belirterek “Talasemi bir kansızlık hastalığıdır. Genetik olarak anne ve babadan geçen hastalıkta yaklaşık 6 ay ila 1 yaş civarında kan sayımları bozulmaya başlayarak kansızlık ortaya çıkar. Hatta talaseminin ağır formlarında hastalarda karaciğer ve dalak büyümeleri ortaya çıkar ve hastaneye bu halde başvururlar. Ne yazık ki ülkemizde talaseminin ağır hali görüldüğü için 6 ay civarındaki bebeklere teşhis konmaya başlıyor” diye konuştu.
“DEMİR ATICI İLAÇLARLA DESTEKLER YAPIYORUZ”
Talasemi hastalarının bedenlerindeki demir nedeniyle organlarının ziyan gördüğüne işaret eden Prof. Dr. Anak, şöyle devam etti:
“Hastalar bize ağır kansızlıkla geldikleri için kan transfüzyonu gerektiriyor ve eritrosit transfüzyonunu başlatıyoruz. Bu hastalardaki en büyük sorun, aldıkları her eritrosit transfüzyonunda bedenlerinde demir birikmesidir. Bütün organ sorunlarına neden olur. O yüzden demir atıcı ilaçlarla da destek ediyoruz. Dünyada gelişmekte olan ülkelerde bilhassa Akdeniz etrafında talaseminin beta tipi mevcuttur. İtalya’da beklenmeyen derecede hasta sayısı çoktu ve bu bahiste çok fazla kemik iliği nakli yapıldı. Talaseminin bir de alfa tipi vardır o da Asya’da daha sık görülür. Türkiye’de de teknik geliştikçe alfa teşhisleri konulmaya başladı.”
“BAZI BÖLGELERDE HASTALIK YÜZDE 80’LERE DAYANIYOR”
Prof. Dr. Sema Anak, aile içi evliliklere bağlı olarak talasemi hastalığının arttığına dikkati çekerek, şu tabirleri kullandı:
“Talasemi hastalığının taşıyıcı oranı yüzde 2.1’dir (1.300.000 taşıyıcı), 4000 civarında da hasta mevcuttur. Aile içi evlilikler arttıkça hastalığın oranında da artışın kelam konusu olduğu bir ülkedeyiz. Yalnızca annede ya da babada talasemi varsa çocuk taşıyıcı olur. Bu gen Güney Doğu, Akdeniz, Ege ve Balkanlar’da sık görülmektedir. Burada ince nokta, iki tane taşıyıcının bir ortaya gelmesidir. Hastalıklı çocuk o vakit ortaya çıkar. Yoksa taşıyıcının tek başına bir özelliği bulunmamaktadır. Talasemi hastalığında intermedia dediğimiz orta formlar var. Bunlar aslında talasemi hastası ama genetik özellikleri nedeniyle klinik olarak daha farklı seyrediyor. Bunlarda kana çok fazla gereksinim olmayabiliyor lakin buna karşılık dalakları çok büyüyebilir. Dalaklarında büyümeyi engellemek için bazen kan vermek gerekebiliyor.”
“KEMİK İLİĞİ NAKLİ İÇİN 3 İLA 5 YAŞ YETERLİDİR”
Talasemi hastalarının tertipli olarak kan almaları gerektiğini belirten Prof. Dr. Anak, “Talasemi hastalarına kan verilmezse, 20’li yaşları göremiyorlar. Kan verildiğinde demir atılmazsa o vakit 30’lu yaşlara kadar yaşayabiliyorlar. Bedenindeki demiri atılan, kanını muntazam alan birinin 50’li yaşlarına kadar yaşadığı biliniyor. Talasemi hastalarının üç haftada bir kan almaları gerektiği için toplumsal sorunları çıkıyor. İş yerinden müsaade alınması gereken durumlar olabiliyor ama onu bile alamadıkları durumlar oluyor. Dayanak tedavi bir yandan ilerlerken bir yandan da kemik iliği nakli gelişti. Kemik iliği naklinde 3 ila 5 yaş kâfi ancak 10 yaşına kadar demir yükü az olan, düzgün bakılmış çocuklarda, verici hasta olmadığı surece nakiller başarılı sonuçlar verir. Kardeş yahut tam uyumlu aile içi verici varsa başarılı oluyor. Bu formda pek çok nakil yapılıyor” tabirlerini kullandı.
“TÜP BEBEKLE SAĞLIKLI BİR ÇOCUĞA SAHİP OLMAK MÜMKÜN”
Prof. Dr. Anak, evlenmeden evvel erkeklerin ve bayanların kesinlikle tarama yaptırmaları gerektiğine değinerek, ihtarlarını şöyle sürdürdü:
“Evlilik öncesi taramalar hoş halde yapılırsa bunun önüne geçilebilir. Tarama sürecinde elektroforez yapılıyor ve bunların sonucunda daha evlenirken bireylerin taşıyıcı olup olmadıkları muhakkak oluyor. Mesela Kıbrıs’ta çok talasemi hastası vardı lakin yakın vakitlerde neredeyse hiç doğmuyor. Değişik taramalarla halkı bilinçlendirerek bu işi başardılar. Talasemi hastası bireyler çocuk sahibi olmak istedikleri vakit tüp bebek tedavisi seçeneğini kullanarak bebek sahibi olabilirler.”
