Dünyaca ünlü multi-disipliner sanatçı Arik Levy’nin Türkiye’de’ki en kapsamlı standı “Varoluş Kavşağı” Pilevneli Dolapdere’de ziyarete açıldı. Galerinin beş katına yayılan stant Levy’nin heykelleri, duvar heykelleri, çizimleri ve fotoğraflarından oluşuyor. Sanatçı galerinin her katını farklı bir başlık altında ele alıyor ve süreçle evrilen bir dünya oluşturuyor. Tarih Öncesi, Evrim, Tekrar Oluşum, İllüzyonve Bağımlılık başlıkları altında farklı kavramlara atıfta bulunuyor. Levy ile hem yeni standını hem tasarım anlayışını konuştuk…
Öncelikle Varoluş Kavşağı’nın yola çıkış sürecinden bahsedebilir misiniz? Türkiye’deki en kapsamlı serginiz…
Evet. En çok istediğim şey işlerimin beşerlerle bir bağlantı kurması ve başlarında bir soru uyandırması. Bunlar elbette şahıstan şahsa değişen sorular. İnsanların yapıtlarla olan münasebeti değişken olduğu için en değerli şey bu. Yapıtlarımla karşı karşıya geldiklerinde tecrübe benim için değerli. Mesela evrim odasında her şeyin bir şeyden evrildiğine dair bildiriler var. Bir kaya modülünden bir şey çıkıyor ve o evriliyor. Hepimiz bir bireyiz. Hepimizin içinde bir desen var. Aslında birebiriz fakat farklıyız da. İki kolumuz ve bacağımız olsa da iç dünyamız farklı. Farklı biçimler ve desenler alabiliyoruz.
ZİHNİMDEKİ KANILARIN ORGANİZASYONU
Her kat farklı bir temaya ayrılıyor. Tekrar doğuş üzere evrim gibi… Bunların ideolojisi nasıl şekillendi?
Bu galeriye birinci defa Ekim ayında gelmiştim. Olağanda ya çok büyük ya da çok küçük iki katlı alanlar varken burası kat kattı. Bu benim için zordu lakin tıpkı vakitte fırsattı da. 360 derecelik bir açı olmadığı için ziyaretçiler en alt kattan üste çıktıklarında; sonra tekrar aşağı indiklerinde farklı bir şeyle karşılaşıyorlar. Aşağı indikçe müşahedeleri değişebiliyor. Her şeyin formu misal, lakin çok farklı evrilen heykeller bunlar. Bunlar zihnimdeki fikirlerin bir tertibi diyebilirim.
Siz multidisipliner bir sanatçısınız. Tasarım anlayışınızın, ideolojiniz nerede duruyor?
Her projem zihnime adanmıştır. Sanat sanattır dizayn dizayndır. Sinema de sinema.. Tasarım soruların ve yanıtların olduğu bir süreç. Hem kendim için hem yapacağım kişi için hem insanları düşünerek bir şeyler yapmam gerektiği için biraz daha işlevsel düşünüyorum. Her vakit en kıymetlisi tabiata bir faydası olmasını ya da ziyanı olmamasını önemsiyorum. Çalıştığım tüm disiplinler başımda farklı noktalarda. Sanat yalnızca bir eser olmadığı için spesifik bir şey değil. Yalnızca soruları kendime soruyorum lakin tasarımı yaparken sorunun da yanıtın da ne olduğunu bilmiyorum. Bu noktada ise sanat beni özgürleştiren bir şey.
Tasarımın bugünü hakkında ne düşünüyorsunuz?
Tasarımın bugün klişeleştiğini düşünüyorum. Çok daha endüstriyelleştiğini ya da kurumsallaştırıldığını düşünüyorum. Partiler, konferanslar, bienaller bunun bir kesimi oldu. 20 sene evvel birine ne iş yaptığını sorduğunuzda endüstriyel tasarımcıyım diyordu. Ama şuan sorduğunuzda yalnızca “tasarımcıyım” diyorlar. Neyle uğraştıklarını tam olarak netleştiremiyorlar. O yüzden şuan kapsamı genişletilmeye çalışıldığı için kurumsallaşmış bir hal aldı ve biraz daha geriye gidiyor.
Sergide tabiata atıfta bulunan işleriniz de var… Tabiatın tasarımı hakkında ne düşünüyorsunuz?
Doğa sahip olduğumuz en harika şey. Milyonlarca yıldır var. Denizden tabiattan her gün yeni bir şey keşfediyoruz. Her şey birbiriyle bağlı. Yapacağımız tek bir şey var. Onu nasıl korumalıyız sorusunun karşılığı. Tabiat ve doğal tasarım olarak isimlendirdiğimiz şey görebileceğimiz en mükemmel şeylerden biri. Biz beşerler ise bunu yalnızca çok küçük bir kesimiyiz.
Ne kadar uzun müddettir dünyada olursak olalım en fazla 4 bin-5 bin sene öncesine kadar gidebiliyoruz. O da yazılı kaynaklar sayesinde. Lakin tabiat her vakit vardı ve kendi kendine evrildi. Bireyler birbirleriyle irtibat kurabilmek birlikte yaşayabilmek için bir sistem oluşturmak zorundalar. Lakin tabiatta bu türlü bir şey yok. Tabiat milyonlarca yıldır kendiyle bağlantı ve alaka kurabilen bir sistem ve bu kusursuz bir şey.
İşleriniz Türkiye’de farklı stantlar de izleyicilerle buluştu. Birebir vakitte işbirlikleriniz var. Eczacıbaşı ile projeler yaptınız. Münasebetiyle Türkiye’ye çok uzak değilsiniz. Türkiye’deki tasarım kültürü hakkındaki görüşlerini merak ediyorum….
Türkiye’deki dizayn kültürü çok dinamik. Çok uygun üniversiteler var. Eğitim de birebir formda dinamik ve hırslı. Evrilen bir şey varsa insanların şuan çok daha rahat bağlantı kurması. Dizayncılar ve sanatkarlar küçük kümeler halinde değil herkesle irtibat kurabiliyorlar. Herkes bu bahislerde artık rahatça bilgilendirilebiliyor, bir taksici de tasarım faaliyetlerinden haberdar bir mühendis ve CEO da… Eğitimin küreselleşmesinin de bundaki hissesi büyük.
Hermitage’deki işinize de değinmek istiyorum. Moskova’daki Hermitage Çağdaş Sanatlar Müzesi için dünyadaki en büyük heykellerden birini yapıyorsunuz. Bu heykel için bir röportajınızda genç kuşak için ilham kaynağı olabilir demiştiniz…
Evet, güç ve motivasyona sahip. Çok büyüyen bir iş var karşımızda. Bu birinci bildiri, zira bir kaya büyümez, onları ben büyütüyorum. Bu insanlara hakkında yeni araçlar veriyor. Dünya üzerinde yapılan en büyük heykellerden bir tanesi. O heykelin yerine müzenin içine öteki bir bina yapılabilirdi. Ancak sanatı seçtiler. Bu da çok pahalı bir şey.
Genç beşerler ileriye gidebilmek için büyük bir güce sahip. Bu büyüyorsa ben de büyütebilirim diye düşünebilirler. Bir otomobil anahtara sahipse ve çalışıyorsa o otomobille Venedik’e de Alaska’ya gidebilirsiniz. Bu da süper bir şey. Yaratmaya istediğiniz noktadan başlayabilirsiniz.
