Birleşmiş Milletler (BM) Libya Dayanak Misyonu (UNSMIL) Temsilcisi Stephanie Williams, Tunus’un başşehrinde BM tarafından seçilen 75 Libyalının katıldığı Libya Siyasi Diyalog Forumu’nda yapılan görüşmelere ait düzenlediği basın toplantısında, “Anayasa konusu da içinde olmak üzere sonraki adımların netleştirilmesi kararlaştırıldı. Seçimler 18 ayı geçmeyen bir müddet içinde yapılacak. Tunus iştirakçileri geçiş periyodunu sona erdirmek ve şeffaf seçimler düzenlemek için bir ön mutabakata vardı.” dedi.
Williams, tarafların uzlaştığı ön mutabakatın Libya’daki siyasi süreci öngören Suheyrat Muahedesi’nin bir versiyonu olduğunu aktararak, “yol haritasının, bilhassa yerinden edilmiş insanların sıkıntılarını ele almak için kurumları birleştirmek ve uzlaşmayı başlatmak için gereken adımları özetlediğini” lisana getirdi.
Libya’da bölünmüş haldeki parlamentonun karşı taraflarının Gadamis kentinde bir ortaya gelerek toplanma kararının ümit verici olduğunu ve kendilerinin de bunu teşvik ettiğini söyleyen UNSMIL Temsilcisi, şöyle devam etti:
Hükümet kurumlarının Sirte kentinde olacağı istikametinde bir kararın forumda görüşülmediğine işaret eden Williams, hükümetin yeri değil halka hizmetleri çok süratli bir biçimde götürmesi üzerine odaklanıldığını, bunun için de kabinenin inançlı bir ortamda çalışması gerektiğini ekledi.
Williams, seçimlerin anayasal bir temelde gerçekleştirilmesini kararlaştırdıklarını fakat şu kademede bir ön muahedeye vardıklarını, forumun sonuçlarının bu ön muahedeyi genişleteceğini ve netleştireceğini kaydetti.
Libyalı taraflar ortasında siyasi tahlil süreci
UNSMIL’in öncülük ettiği ve siyasi çerçevesi, Berlin Konferansı sonuçları ve Suheyrat Mutabakatı’na nazaran çizilen Libya Siyasi Diyalog Forumu, ülkede seçimlerin yapılması için bir yol haritası belirlemek ve geçiş hükümeti devrine son vermek maksadıyla Tunus’ta düzenleniyor.
Libya’nın doğusundaki gayrimeşru güçlerin başkanı Halife Hafter’in Nisan 2019’da milislerine başşehri ve idaresi ele geçirmek için taarruz buyruğu vermesiyle istikrarsızlıkla boğuşan Libya şiddet sarmalına sürüklenmişti.
BM nezdinde Libya’nın yasal temsilcisi Libya hükümetine bağlı güçlerin Hafter ve memleketler arası müttefiklerini bu yılın nisan, mayıs aylarında Trablus ve ülkenin batısından uzaklaştırmasıyla, siyasi tahlil arayışları ve müzakereler yine ivme kazanmıştı.
Ülke dışında birinci değerli teşebbüs olarak, Libya Devlet Yüksek Kurulu ile Halife Hafter’e bağlı Tobruk Temsilciler Meclisi heyetleri, Fas’ın Buznika kentinde “Libya Diyalog Toplantıları” başlığıyla 6-10 Eylül ve 2-6 Ekim tarihlerinde iki farklı çeşitte bir ortaya geldi.
İsviçre’nin Cenevre kentinde 19-23 Ekim’de düzenlenen 5 5 Ortak Askeri Komite toplantıları sonucunda da Libya hükümeti ile Halife Hafter güçlerinden heyetler ortasında kalıcı ateşkes mutabakatı imzalandı.
Ardından, Libya’nın güneybatısındaki Gadamis kentinde geçen hafta düzenlenen 5 5 Ortak Askeri Komitesi toplantılarında, kalıcı ateşkes muahedesinin uygulanması için atılacak somut adımlara ait uzlaşma sağlandı.
Yapılan görüşmelere ait BM’den gelen olumlu açıklamalara karşın BM’nin siyasi diyalog konferansı için seçtiği 75 iştirakçiye, kendilerini temsil etmediği gerekçesiyle Libya içindeki kimi gruplardansa itirazlar yükselmişti.
Libyalı bayan hukukçu Henan Berasi suikastı
Öte yandan UNSMIL Temsilcisi Williams, Libyalı bayan avukat ve aktivist Henan el-Berasi’nin, dün Hafter denetimindeki Bingazi’de sokak ortasında öldürülmesine de değindi.
Berasi’yi “yolsuzluk, gücün berbata kullanımı ve insan hakları ihlallerini kelamını sakınmadan eleştiren biri” olarak nitelendiren Williams, “Onun trajik vefatı, sesini çıkarmaya cüret eden Libyalı bayanların maruz kaldığı tehditleri yansıtmaktadır.” değerlendirmesinde bulundu.
“Libyalı taraflara farklılıklarını gidererek bir an evvel adalet ve hesap verebilirliği tesis ederek cezasızlık atmosferini sonlandırmaları daveti yapıyoruz.” diyen Williams, “doğudaki yetkili makamların” kapsamlı ve derin bir soruşturma yürütmesini ve faillerin adalete teslim edilmesini temennisinde bulundu.
Libyalı bayan hukukçu ve aktivist Henan Berasi, toplumsal medyada yayınladığı ve çokça paylaşılan görüntülerinde, ülkenin darbeci Hafter denetimindeki doğu bölgesindeki kelamda yetkilileri yolsuzluk ve yasa dışı zenginlikle suçluyor, onlara karşı yürekli çıkışlarıyla tanınıyordu.
Berasi, 27 binden fazla takipçisi bulunan Facebook hesabından yakın vakitte paylaştığı bir görüntüde, Hafter’in oğlu Saddam Hafter’in general rütbesi almasını eleştirmiş, görüntünün yayınlanmasından 24 saat geçmeden Bingazi kent merkezindeki en işlek caddelerden biri olan 20’nci Cadde’de içinde silahlı şahısların bulunduğu 3 araçtan açılan ateşle öldürülmüştü.
