Beş yıl evvel karaciğer safra yolu kanseri teşhisi konulan Şule Kırnel’in yaşadıkları aslında sayısız onkoloji hastasının nasıl bir tedavi sürecinden geçtiklerini gözler önüne seriyor. Tedavi olabilmek için İzmir’den İstanbul’a gelen 43 yaşındaki Kırnel, hastalık tanısı aldıktan sonra karaciğerinin yüzde 20’sini ve safra kesesini kaybetmiş. Bunun üzerine altı ay kemoterapi görmesine karşın hastalığı tekrar nüksetmiş. Onkologunun artık ömür talihi vermemesi üzerine İstanbul’da farklı hastanelerde tedavi görmeye başlayan Kırnel, “Hastalığım her iki ayda bir tekrar etti ve dört açık cerrahi geçirdim. Sayısız kemoterapi aldım ve hala kemoterapi görüyorum” dedi.
Zaten hayat talihin bu kadardı
Beş yıldır tedavi olabilmek için elinde avucunda ne varsa sattığını söyleyen Kırnel, neler yaşadıklarını şu biçimde anlattı: “Devlet hastanelerinde kemoterapilere fiyat ödenmiyor. Ancak biz özel hastanelerde fiyat ödemediğimiz takdirde tedavi olma bahtımız yok. Benim haftalık tedavim neredeyse iki bin liraya geliyor. Haklarınızdan bahsettiğiniz vakit da ne yazık ki benim üzere hastalara kapı gösteriliyor. Devlet hastanesine gitmek olağan ki istiyorum lakin belgemin çok âlâ bir belge olmadığı söyleniyor. ‘Zaten ömür bahtın bu kadardı’ denilerek bakmadılar. O yüzden mecburen özel hastaneye gidiyorum.
Bir yılda 140 bin lira harcadım
Ben İzmir’deki özel hastanede kemoterapi sürecimde hiçbir fiyat ödemedim lakin İstanbul’a geldikten sonra para talep edildi. Bir yıldır 140 bin lira harcadım tedavime ve üç aylık tekrar bir tedavi sürecim başladı.
Cerrahla pazarlık yapılıyor
Ameliyatlarda şahsen cerrahla pazarlık yaşanıyor. Cerrah size 50 bin, 60 binden kapı açıyor. En son dördüncü operasyonumdan 50 bin liraya yakın bir para ödedim. Artık sürümden kazanılır diye bir şey var. Zira birebir tabip beni dört kez ameliyat etti. Biyopsime de 2015 yılında 12 bin lira para ödemiştim. Birinci ameliyatıma 25 bin lira ödedim. Ameliyat harici hastaneye hizmet bedeli olarak geceliğine 2 bin 500 lira yatak parası ödedim ve 15 gün boyunca yattım bu hastanede. Elimizde ne varsa hepsini bıraktık çıktık. Olağan ki fiyatları ödediğimde hiçbir resmi süreç yapılmadı.”
Yapacak bir şey yok kemoterapi de kaldıramaz
Tedavi için Malatya’dan İstanbul’a gelen 52 yaşındaki Hatice Ceylan da Şule Kırnel üzere Türk Kanser Derneği’nin onkoloji hastalarına fiyatsız olarak hizmet verdiği Mucize Evi’nde kalıyor. Tıpkı Kırnel üzere de sıhhatine kavuşabilmek için mal varlığını bu yolda harcamış. 10 sene evvel bir rahatsızlık geçiren Ceylan, yumurtalık kanseri tanısı alır almaz rahmini kaybetmiş. Sonrasında kemoterapi görmüş lakin beş ameliyat daha geçirmiş. Ankara Üniversitesi’nde 12 bin liraya özel bir operasyon geçirmesine karşın hastalık yakasını bırakmamış.
En sonunda hekimlerin ‘Alın meskene götürün. Yapacak bir şey yok. Daha kemoterapi de kaldıramaz’ dediğini söyleyen Ceylan, “Biz de İstanbul’a geldik. Üç ay tedavi gördüm burada. Konutumuzu sattık, tarlamızı sattık. Üç ay sonra karaciğerim temizlendi. Üç yılın sonunda ise beynime sıçradı bu sefer. Gamma Knife diye bir tedavi var. Onu uyguladılar 15 bin liraya. Bir iki ay sonra tekrar bir nödül daha çıktı. Artık onun peşindeyiz. Her gittiğimizde 600 – 700 gidiyor” dedi.
Türk Kanser Derneği Lideri Burak Duruman ise kanser tedavisinin ticarete dönüşmesi karşısında şu biçimde konuştu: “İnsanlar hasta olunca bir yerlerden medet ummaya başlıyorlar. ‘Yok şundan hap al, yok bu çörek otunu ye, yok şöyle yap’ falan üzere şeylerle iş ticarete dökülmüş oluyor. Halkımız kesinlikle ne olursa olsun onkologlardan öbür bir yere gitmemesi gerekiyor. İşi ticaret boyutuna sokan tiplerden kaçınmamız yüzde yüz kural. Devlet siyaseti olarak da onkoloji ve bu çeşit hastalıklara daha çok hekim yetiştirecek formüller bulmalıyız.”
Hastalık abartıldığı üzere değil
Hastalığın o denli abartıldığı üzere bir hastalık olmadığını söz eden Onkoloj Uzmanı Dr. Yavuz Dizdar, ise tedavilerde başarını oranını şu formda ele aldı: “Bu hastalığa evvelden yüzde 50 derdik fakat artık yüzde 60 kesin düzgünleştiğini söyleyebiliyoruz. Birtakım cinslere nazaran yüzde altmış muvaffakiyet biraz daha aşağıya çekiliyor ancak kimilerinde da yüzde 95, 100’e de yaklaşılıyor. Mesela üreme hücrelerinden kaynaklananları çok rahat tedavi edebiliyoruz. Göğüs kanserini yüzde 70, 80 rahatlıkla tedavi ediyoruz. Yeni ilaçlar geliştiriliyor. O sayede muvaffakiyet oranı yükselmeye başladı lakin bizim isteğimiz de yeni hasta ortaya çıkmasın.”
Özel hastaneler hastalığı köpürtme eyleminde
Özel hastaneler ile sigortaların hastalığı köpürtme aksiyonunda olduğuna dikkati çeken Dizdar, “Hasta ameliyata alıncağı takdirde parayı geri alacaklarını biliyorlar. Bunun dışında ‘Senin tümörün on santim, senin ederin budur. Tümör iki santim, senin ederin budur’ halinde bir tedavi yaklaşımı gerçek değil” dedikten sonra Türkiye’nin kanser tedavisindeki son durumunu kıymetlendirdi:
Devlet standart tedavilerin hepsini ödüyor
“Devlet bu mevzuda son derece cömert. Bütün tetkikleri ödüyor. Standart tedavilerin hepsini ödüyor. Birleşik Devletler’den hiçbir farkımız yok lakin ‘Hastalık yükü ne kadar?’ derseniz. Biz de çok fazla. Amerika bunların hepsini ödüyor mu? Yok, ödemez. Özel sigortası olanlar Türkiye’de hepsini ödüyor mu? Hayır, ödemez. Birinci tedaviyi öder. O akıllı ilaç denilen değerli yolların yüzde doksanını ödüyor. Lakin endikasyon dışı dedikleri bir küme var. Orada da artık aylık maliyet on binleri bulmaya başlıyor ve beklenti yok. Devletin onu ödememesi olağan.”
En kıymetli sıkıntımız sıhhat okur yazarlığının olmaması
Son yüzyılda kanser görülme sıklığının artmasını değişen alışkanlıklara bağlayan Prof. Dr. Canfeza Sezgin, “Kanser, erken tanı-tarama metotlarıyla teşhis edildiği vakit korkulacak bir hastalık olmaktan çıkıyor. Bizim en değerli sıkıntımız ülkede sıhhat okur yazarlığının tam olmaması. Hastalar onkologlarıyla kâfi diyaloga giremiyor. Kişi hangi tedaviyi ne için aldığını tam bilemiyebiliyor. Bir onkolog çok farklı sıkıntılarla uğraştığı için hastaya bazen kâfi vakti ayıramayabiliyor” dedi.
SGK’nın immünoterapi ilaçlarını karşılama durumu yok
Özellikle melanom, böbrek kanseri ve lenfomanın kimi çeşitlerinde immünoterapi ilaçlarını SGK’nın geri ödeme listesine aldığını söyleyen Sezgin, “Fakat yurt dışında ruhsatlı olan akciğer kanseri ve birçok kanserde geri ödeme listesine şimdi alınmadı. Sıhhat Bakanlığı’na başvurduğumuz vakit kullanım müsaadesini alıyoruz. Zira bilimsel ispatları var ancak burada hastayla SGK karşı karşıya geliyor. SGK’nın bu saydığım üç hastalık dışında immünoterapi ilaçlarını karşılama durumu yok. Biz hastaya bunu bilgilendiriyoruz.
Aylık maliyetleri elli bin lirayı bulan tedaviler var
Aylık maliyetleri elli bin lirayı bulan farklı farklı tedaviler var. Bunları Toplumsal Güvenlik Kurumu’nun yalnızca Türkiye değil bakın Avrupa’da ve Amerika’da birçok kurumun, özel sigorta şirketinin bunları direkt karşılayabilme yeteneği yok. İngiltere’de mesela çok katıdır. Kolay kolay yeni ilaçları onaylamaz. Amerika’da esasen sigorta şirketine paranı ödüyorsun ancak devletimizin Türkiye Cumhuriyeti Sıhhat Bakanlığı’yla mutabakatlı bilhassa kamu kurumlarında verdiği fiyatsız bir hizmettir. Birçok ilaca da Avrupa’dan daha düzgün ulaşma bahtına sahip bizim ülkemiz.”
