BAYRAM KISIKLI – TÜRKİYE TÜKETİCİLERİ MUHAFAZA VE EĞİTİM (TÜKETİCİ) VAKFI BAŞKANI
Ticari faaliyetlerde uyulması gereken yasal ve yasal olmayan, etik pahalara bağlı bütün kurallara da ticari ahlak denilmektedir. Ticaretin ruhu, doğruluk, güvenlik, satın alma parasıyla nîmeti veren tüketiciye karşı olağanüstü nazik ve terbiyeli davranmaktır. Bu konuların birinde kusur eden, ticaretin ruhunu hırpalamış, münasebetiyle kendi yarar yollarını tıkamış olur. Palavra yere yemin etmek, malın ayıbını gizlemek, malda bulunmayan niteliklerle malı övmek, maliyeti yüksek göstermek, mal darlığından yararlanmak üzere yollarla tüketicileri etkileyerek son günlerde arabalarda ve konutlarda görülen muazzam fiyat artışlarıyla piyasa fiyatının üzerine çıkmak “fahiş fiyat” olur ve haram kardır. Bu nedenlerle ticari ahlak, en az eser ve hizmet kalitesi kadar değerlidir. Ticaret hayatında güzel niyet kurallarına muhalif, aldatıcı, aldatıcı telaffuzlar ve davranışlar, hem rekabetin berbata kullanılmasıdır hem de ahlaksızlıktır.
ÇOK PARA KAZANALIM ANLAYIŞI
Ticarette çok para kazanma isteği, satıcıları çok kolay teslim almaktadır. Pazarlamacıların “vampir iştahı” dedikleri çok satmak için satıcıların ticarette yapabileceklerinin haddi hesabı yoktur. Yılların büyük işletmeleri bozuk eserleri bilerek sattığı görülebilmektedir. Mağazalarından eser satın alan tüketicilerin birkaç gün sonra şikâyet etmeye geleceğini bile bile parası alınıp satış yapılmaktadır. Satış+satış+satış, bir an önce tezgahlardaki eserleri satalım. Daima satalım, daima satalım. Cebimiz paralarla dolsun, tüketici kardeş kandırılmış ne yapalım? Helal Çıkar mı, o da ne? Biz paranın cebimize girmesine bakarız. Tüketici kardeş sorun yaşıyormuş, istediğin yere şikâyet et, deriz. 30 yıldır gördüğümüz bu durum tam bir ahlakî çürümüşlük halidir. Tüketiciler, Yeni Tüketici Kanunu’nun getirdiği yasal haklarını şimdiye kadar duymadı. Bilinçsiz, eğitimsiz, haklarını ve hak arama yollarını, akıllı alışveriş yapmayı bilmeyen milyonlarca tüketici seçmen daima mağdur olmakta. Yeni Tüketici Kanununa nazaran internetten alışverişleri düzenleyen “Mesafeli Mukaveleler ve Finansal Hizmetlere Ait Aralıklı Sözleşmelerle” ilgili tüketicinin bilgisi yok. Tüketiciler olağan alışverişlerde, “akıllı alışveriş” unsurlarını bilmiyor. İnternetten alışverişlerde dikkat edilecek pratikleri hiç bilmiyor. İnternette kredi kartı kullanırken bilinmesi gereken prensipleri bilmiyor. İnternetten inançlı alışverişte dikkat edilecek bilgileri hiç bilmiyor. İnternet sitelerinde fiyatlar daima indirimli etiketlenmekte. Daima indirimli kampanyalarla internet alışverişleri teşvik edilmekte. Toplumsal medyada ünlü markaların düzmece linkleriyle satışlar yapılmakta. Uzaktan irtibat yoluyla güzel incelenmeden mukaveleler onaylanmakta. Eserlerle ilgili kâfi bilgilere sahip olunmadan, piyasada tıpkı tipten eserle karşılaştırma yapılmadan alışveriş yapılmakta ve satın alınmakta. Güvenlik önlemlerine uyulmadan kredi kartlarıyla çabucak ödenmekte.
ŞİKÂYETLER ZİRVEDE
Korona salgınıyla birlikte internetten alışverişler patladı ve patlayan internet alışverişleri tıpkı vakitte çok çeşitli mağduriyetlere ve ağır tüketici şikâyetlerine tepe yaptırdı.
İnternette kredi kartıyla ödemesi yapılan alışverişlerin çoğunluğu yüzde yüz artırımlı. Bildiği mağazada yarı fiyata gören, kandırıldığını şikâyet etmekte. Kredi kartıyla satın alınanın yerine daha ucuz farklı eser gelmekte. İnternet satıcısı, cep telefonu yerine muz kabuğu vermekte. Salgın öncesi 15 kuruşa satılan maskeler 15 liraya alındı. Yüzde 100 fiyatları artmış spor araç gereçleri meskenden sipariş edildi. Gidilemeyen ve iptal edilen paket çeşit bedeli koronavirüsle iade edilmedi. Fotoğraftan beğenip satın aldığı değerli gömleğin ucuzluğunu çabucak anladı. Parasını ödediği eşofman gelmedi. Aradı, kimseyi bulamadı. Oğluna aldığı kaliteli cep telefonu yerine ucuz arızalı telefon geldi. Binlerce tüketici konutta otururken kandırıldı. Mağazadaki giysi fiyatlarını bilmeden yüksek artırımlı giysi alınıyor. Paket servis hizmeti satın alırken kredi kartı güvenliği ihmal ediliyor. Kargo ve paket servis teslimatlarında, siparişlerde sıkıntılar yaşanıyor. Kendi mağazalarını internette açanlar fiyatları istediğince yükseltiyor. Daima ucuz fiyatlar ve indirimli satışlarla tüketiciler avlanıyor. İnternette yayımlanan görsel fotoğraflarda eserler beğeniliyor, hiç piyasa fiyatı araştırması yapılmıyor, muhtaçlığı olup olmadığına hiç bakılmıyor ve çabucak indirimler bitiyor diyerek siparişler veriliyor, internet sitesinin inançlı damga sahibi olup olmadığı araştırılmadan kredi kartıyla ödeme süreçleri yapılıyor. Her şeyin internetten satın alınmaması gerektiği çok düzgün bilinmeli.
