Türk fotoğrafının 150 yıllık panoramasını özetleyen stant, “Türkiye Cumhuriyeti’nin Yüzüncü Yılı” aktifliği olarak fotoğraf tarihimizin ivme kazandığı tüm periyotları kavramlarla, dokümanlarla, yepyeni yapıtlarla farklı ayrı ele alıyor. Stant ele aldığı fotoğraf tarihimizi kavramlar, dokümanlar, yapıtlarla bütünleştirerek üniversitelerimizin Hoş Sanatlar Fakültesi öğrencilerine her şeyi bir ortada görebilecekleri çok kıymetli bir eğitim imkanı hazırlıyor.
Türk Fotoğrafının Panoraması Standı İstanbul’un yeni sanat yeri Başakşehir Belediyesi Kent Sanat’ın açılış aktifliği olarak 28 Ocak’ta izleyiciyle buluşuyor. Küratörlüğünü Mehmet Lütfi Şen’in yaptığı stant Başakşehir Belediyesi, Fatih Sultan Mehmet Üniversitesi Hoş Sanatlar Fakültesi, İstanbul Antik Sanat işbirliği ile gerçekleşiyor. 13 Mart’a kadar açık kalacak Türk Fotoğrafının Panoraması Standı Pazar günleri hariç her gün 10.00-20.00 saatlerinde fiyatsız olarak ziyaret edilebilir.
GÖRSEL HAFIZAMIZIN PANORAMASI
Sanatı olmayanın yenisi ve geleceği sanatı olanlar tarafından belirlenir. Sanatta var olmanın yolu kendini tanımaktan geçer. Malik Aksel’in tabiriyle kendi olamayan, muhitini bilmeyen sanatçı kendi ülkesinde ve beynelmilel alanda tesir yaratamaz. Sanatkarın evvelki devirler ve kendi vakti için coğrafyasıyla kurduğu bağ, kendi özgün lisanını oluşturması açısından hayatidir. Fotoğraf sanatı özelinde konuşursak, biz binlerce yıllık birikimle oluşmuş bir görsel hafızaya sahibiz; ayrıyeten son 150 yılı kapsayan, tekniğini batılı fotoğraf anlayışından alarak oluşan yeni bir lisanımız var. Günümüzde hayatını sanata adamak isteyen gençlerimizin bu birikimle buluşması; kendi yaratıcılığı ve çağdaşlığı ile geleneğe eklemlenebilmesi açısından epeyce değerlidir. Ne yazık ki ülkemizde bütün bu birikimin içinden geçeceğimiz konseptte ve kapasitede bir ulusal müzemiz yok. Tekrar mezkûr mevzu üzerine yapılan yayınlar da kâfi değil. Bu durum bizleri fotoğraf eğitimi alan gençlerimize, hafızayı oluşturun kurumları, periyotları ve yapıtları inceleyebilecekleri bir kurum önerme imkânından yoksun bırakmaktadır.
Üst paragrafta özetlediğim eksiklik üzerine uzun vakittir düşünüyorum. Bir stant projesiyle mevzuyu gündeme taşımayı yıllar evvel yaptığım diğer bir kavramsal sergiyi hazırlarken planlamıştım aslında. Türk demokrasi hayatını tema edinen, birinci oyun kullanıldığı 1840’tan tekrar çok partili hayata geçtiğimiz 1950’li yıllara, doküman, periyot nesneleri, fotoğraf ve görüntülerle ele aldığımız Sine-i Millet Standı’nı hazırlarken, emsal periyotlar için fotoğraf sanatımızın kavramına odaklanan bir aktifliğin manasını zihnimde oluşturmuştum. Cumhuriyetimizin Yüzüncü Yılında bu niyetin gerçekleşiyor olmasından memnunum.
Türk Fotoğrafının Panoraması Standı görsel hafızamızın batılı manadaki seyahatine odaklandı. Proje özet olarak bir buçuk asırlık bir süreci kapsıyor. Dört ana epizotta kurguladığımız standın kavramsal kısımlarını; “Sanatçılar”, “Sergiler” ve “Kurumlar” üst başlıklarıyla ele alıyoruz. Asker ressamlardan, günümüz sanatçı jenerasyonuna; 1800’lerde açılan yurtdışı stantlarından, İstanbul Bienali’ne; Müze Hümayun’dan İstanbul Modern’e gelişim süreçleri birçok alt başlık altında görseller ve dokümanlarla özetliyoruz. Birçok kurum ve özel arşivden alınan evrakların pek birden fazla birinci kere sanatseverler ile buluşuyor. Standın dördüncü kısmında sanatımıza istikamet veren birçok ressamımızın fotoğrafları yer alıyor. İbrahim Çallı’dan Avni Lifij’e, Mehmet Ali Laga’dan Halil Paşa’ya, Nurullah Berk’den Sabri Berkel’e, Abidin Dino’dan İbrahim Safi’ye, Burhan Doğançay’dan Hüsamettin Koçan’a, Ekrem Kahraman’dan Fevzi Karakoç’a birçok devir ve günümüz sanatkarının tablolarını izleyiciyle buluşturuyoruz. Ayrıyeten devir görüntülerinden kurgulayarak oluşturduğumuz bir görüntü arka bu kısma eşlik ediyor.
Sizlere sunduğunuz proje için uzun vakittir ağır bir çalışma yürüttük. Sürecin tüm etaplarında arşivler konusunda ve akademik alanlarda dostlarımız Nuri Güçtekin ve Erol Kılıç’ın yönlendirmelerine başvurduk. Fırsat buldukça hocam Beral Madra’nın görüşlerini aldık. Stantta yer alan devir fotoğraflarını dostum Mehmet Çebi’nin İstanbul Antik Sanat koleksiyonundan seçtik. Genel proje sürecini Hamza Algül yürüttü, Ömer Faruk Aksu stant metinlerini kaleme aldı, Ramazan Şahin arşiv dokümanları çalışmalarını yönetti. Ben isimlerini andığım ve anamadığım büyük emekleriyle süreci tamamladığınız dostlarıma, Başakşehir Belediyesi Kültür departmanı yöneticilerine ve İstanbul’a Kent Sanat kültür kompleksini kazandıran, standın sizlerle buluşmasının imkânlarını sağlayan liderimiz Sayın Yasin Kartoğlu’na gönülden teşekkür ederim.
Mehmet Lu¨tfi S¸en
Küratör
