Çevre ve Şehircilik Bakanı Kurum, Fox TV’de İsmail Küçükkaya’nın sunduğu Çalar Saat programında, soruları yanıtladı.
İzimir’de meydana gelen zelzelesi haber alır almaz ilgili tüm bakanların oraya hareket ettiğini ve olayın akabinde grupların alanda süratli halde bir uyum içerisinde çalışmaya başladığını anlatan Kurum, takımların mahalle mahalle, sokak sokak, bina bina giderek İzmir’in yaralarını sarmak için çalıştığını belirtti.
İzmir’de yaklaşık 8 bin arama kurtarma işçisinin vazife aldığını ve çok hassas çalışma yürüttüklerini aktaran Kurum, “Orada ‘enkaz altında sanki bir tane daha can çıkarabilir miyiz, bir vatandaşımızı daha kurtarabilir miyiz’ anlayışıyla çalışmalarımızı yürüttük. Hamdolsun 107 vatandaşımızı enkaz altından sağ salim kurtardık, 116 vatandaşımız hayatını kaybetti. Allah’tan rahmet diliyorum, yaralılarımıza acil şifalar diliyorum.” dedi.
İzmir’de bir yandan da süratli formda hasar tespit çalışmalarına başladıklarını lisana getiren Kurum, ikinci gün 1300 kişilik takımla alanda binaları tek tek inceleyerek hasarların nerede olduğunu tespit etmeye çalıştıklarını tabir etti.
Kurum, hasar tespit raporlarını internet sitesi aracılığıyla yayınlayarak vatandaşı şeffaf biçimde bilgilendirdiklerine dikkati çekti.
İzmir’de toplam 109 bin binayı ve 580 bin bağımsız kısmı 10 günde incelediklerini kaydeden Kurum, İzmir’de zelzeleden kaynaklı ağır hasarlı ve yıkık bina sayısının 506 olduğunu vurguladı.
“Öncelikli dönüştürmesi gereken 6,7 milyon konut var”
Kurum, hemen dönüştürülmesi gereken konut sayılarını tespit edip ülke genelinde 81 vilayette belediyelerle ortak çalışma yürüttüklerine, her yıl 300 bin konutun dönüştürülmesini planladıklarına işaret etti.
2012 yılında çıkarılan yasa ile bugüne kadar 1 miyon 400 bin konutun dönüşümünü sağladıklarını belirten Kurum, “Sadece TOKİ ile 137 bin kentsel dönüşüm konutu yaptık. Yeniden TOKİ ile 1 milyon toplumsal konut sayısına ulaştık. 180 milyar lira para harcandı yalnızca bu işe.” sözünü kullandı.
Vatandaşın kentsel dönüşümün yerinde yapılmasını istediğinin altını çizen Kurum, dönüşümlerin yerinde ve süratli yapılacağını kaydetti.
Kurum, kentsel dönüşüm çalışmaları kapsamında gereksinimlerin yanı sıra rezerv konutlar da ürettiklerine vurgu yaptı.
“Yıkılan binaların tamamı 99 ve öncesinden”
Kentsel dönüşüm merkezinin İstanbul olmak zorunda olduğunu lisana getiren Kurum, İstanbul’daki tüm belediyelere “kentsel dönüşüm master planınızı hazırlayın” talimatı verdiklerini söyledi.
Bu yıl içinde toplumsal konut inşasında 100 bin sayısına ulaştıklarını söz eden Kurum, TOKİ’nin uygulamalarının yüzde 95’nin toplumsal konuta yönelik olduğunu, TOKİ’nin son 5-6 yıldır da üst gelir kümesine yönelik hiçbir iş yapmadığına dikkati çekti.
Kentsel dönüşümün siyaset üstü bir husus olduğunun altını çizen Kurum, “Burada kimse siyaset yapmasın. Bu vatandaşın canını, malını ilgilendiren bir bahis. İşte o enkaz altında beklerken, vatandaşımızın orada feryat figan içerisinde yavrusu, eşi, çocuğu çıksın diye bekliyoruz. Tüm Türkiye gözyaşlarına boğuluyor. Bu birlik ve beraberliği sürdürmek zorundayız.” değerlendirmesini yaptı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 2012 yılında kentsel dönüşüm seferberliğini Gaziosmanpaşa’da başlattığını hatırlatan Kurum, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Çok kıymetli bir söz, ‘Bedeli ne olur olsun bu konutları dönüştüreceğiz’ sloganıyla kentsel dönüşüm seferberliğini Gaziosmanpaşa’dan başlatmak suretiyle 2012’den bugüne 1 milyon 400 bin konutun dönüşümünü sağladık. Yalnızca İstanbul’da 72 bin binayı, 370 bin bağımsız kısmın yıkımın gerçekleştirdik ve bu süreçte bu konutların yerine yenileri yapıldı. Yalnızca TOKİ ile 137 bin bağımsız kısım… Son 8 ay içerisinde ben İstanbul’da 10 bin konutun temelini şahsen gelerek kendim attım. Çabucak çabucak her ilçeye gittiğinizde bizim bir kentsel dönüşüm projemizi görebilirsiniz.
81 vilayetimize 300 kez ziyaret yaptım. Bu 300 ziyaretin en kıymetli gündem hususu kentsel dönüşüm oldu. Gittiğimiz her yerde de hiçbir vakit ‘Efendim biz bu işin en güzelini biliriz. Bizim söylediğimiz doğrudur, başkalarını dinlemeyiz’ diye yaklaşıma, bir tavra girmedik.
Biz tüm Türkiye’deki yapı stokunu inceledik ki İzmir de çok değerli bir data. Yıkılan binaların tamamı 99 ve öncesinden. Bir tane bina var 99 sonrasında yapılan. Tamamı 99 ve öncesi, çok kıymetli bir bilgi.”
“(Kanal İstanbul) Derinliği 21 metre olan kanal nasıl sarsıntısı tetikleyecek?”
Bakan Kurum, bugüne kadar 800 bin bina ve 24 milyon bağımsız kısmın yapı kontrole uğradığını ve bu vesileyle 24 milyon vatandaşın can güvenliğinin teminat altına alındığını vurguladı.
Kanal İstanbul’a ait bir soruya Kurum, önceliklere nazaran devletin bütçe ve planlama yaparak süreci yönettiğini belirtti.
Projenin devlet bütçesi ile yapılması öngörülen bir proje olmadığına işaret eden Kurum, şu sözleri kullandı:
“Kanal İstanbul niçin yapılıyor? Artık biz ‘Kanal İstanbul projesi Boğaz’ımızın özgürlük projesi, bağımsızlık projesidir’ diyoruz. Neden diyoruz? Baktığınızda 150 gemi geçiyor, yılda 50 bin gemi geçiyor ve ortalama yılda 8 tane de İstanbul Boğazı’nda geçen gemilerden sebep kaza medyada geliyor. Artık bir taraftan biz diyoruz ki yeni bir kanal? Niçin diyoruz? Süveyş Kanalı yapılmış, Panama Kanalı yapılmış, oradan geçen geminin 3-4 katı fazlası şu an İstanbul Boğazı’ndan geçiyor. Diyoruz ki biz ‘Boğaz’ın can ve mal güvenliğini emniyet altına almak için alternatif bir kanal yapalım.’ O kanal 40 milyon metrekarelik rezerv alan içerisinde. Bu 40 kilometrelik bir kanal ve 21 metre derinlikte. Artık diyorlar ki zelzelesi tetikler, derinliği 21 metre olan kanal nasıl sarsıntısı tetikleyecek?
‘Efendim içme suyu kaynaklarının yüzde 3’ü gidiyor, evet gidiyor. Melen Barajı’ndan gelen su kaynağımız tam 34 kat fazlası. Hele hele Hamzalı, Pirinççi barajları da bittiği vakit bu türlü bir muhtaçlık da yok.”
Ekrem İmamoğlu hakkındaki inceleme
Bakan Kurum, İstanbul Büyükşehir Belediye Lideri Ekrem İmamoğlu hakkında başlatılan incelemeye ait soru üzerine şunları söyledi:
“İstanbul Büyükşehir Belediye Liderinin ferdî olarak projeye olduğu karşı tavır sorgulanmıyor yahut incelenmiyor. Burada incelenen husus İstanbul Büyükşehir Belediyesi kaynaklarının kullanılarak projeye karşı çıkılması. Yapılan incelemede bölücülük, ayrımcılık suçlaması mutlaka yok. Ekrem İmamoğlu liderimizin bu noktada yapmış olduğu ferdî görüşlerine de kimse bir şey diyemez. Biz kimseyi görüşünden, düşündüğü fikrinden ötürü eleştiremeyiz. Bu türlü bir hakkı kimsenin yok, bu türlü bir tavır içerisinde de değiliz. Olayı getirip güya bir bölücülük var, güya birilerine konuşma yasağı getiriliyor, ‘sen bu mevzuda görüşlerini, fikirlerini söyleme’ sürecine yansıtmak olayı çarpıtmaktır. Burada incelemenin konusu ferdî görüşleri değil, bu görüşlere ait kamu kaynağının kullanılıp kullanılmadığı. Bu kadar kolay, olayı çarpıtmaya, diğer taraflara çekmeye gerek yok.”
Kurum, Kanal İstanbul’un yalnızca İstanbul’u ilgilendiren proje olmadığını lisana getirerek, “Bu yaklaşımla giderseniz 2011 yılında Sayın Cumhurbaşkanımız projeyi açıkladılar, milletimizle paylaştılar. Çabucak gerisinden Cumhurbaşkanlığı seçimi oldu ve yüzde 52 ile Cumhurbaşkanımız geldi. O vakit bu proje o günkü koşullarda milletimize sunulmuş ve milletimizin onayının alındığı bir projedir. Artık İstanbul Büyükşehir Belediyesi burada kent hastaneside de itiraz edebilir. O vakit yapmayacağız? İstanbul’da yapacağımız her şeyi büyükşehir belediyesi onayıyla mı yapmak zorundayız? Bu yaklaşım yanlışsız değil.” diye konuştu.
“Buraya yeni bir nüfus getirmiyoruz, 470 bin nüfus gelecek ve büsbütün bölge insanı”
Kurum, şöyle konuştu:
“Buraya yeni bir nüfus getirmiyoruz, 470 bin nüfus gelecek ve büsbütün bölge insanı. Rezerv alanlarda vatandaşımızı oraya sağlam, inançlı, yer artı 3-4 katlı, yeşil alanı olan, toplumsal donatısı olan alanlara taşıyacağız. Bu ÇED raporunu hazırlarken 52 kurum kuruluştan görüş aldk. Tekrar 200 bilim adamı bu sürece dahil oldu. İtirazar oldu, ‘kim ederse etsin’ demedik. İtirazların hepsini değerlendirdik. Olması gereken, bizim de atladığımız, ‘acaba şurada bir yanılgı var mı?’ dediğimiz sürece ait herkesin itirazını pahalandırmak suretiyle süreci yönetmeye çalıştık.
Burada da ilgili kurumlarımız Dışişleri Bakanlığımız, Ulaştırma Bakanlığımız, ‘Bir imtiyazımız var, bu imtiyazdan kaynaklı bir problemimiz var mı yok mu ayrıntılı formda araştırıyor. Kim ister ki ülkemizi düşünceye sokacak, ülkemizi bu süreçten sonra sorun haline getirecek bir projeyle karşılaşsın. Kim ister bunu? Başta Cumhurbaşkanımız istemez.”
“Şimdi depozito uygulamasına geçiyoruz”
Bakan Kurum, bakanlık olarak enerjiyi eşit ölçüde hem etrafa hem de kentlere ayırmaya çalıştıklarına dikkati çekerek, konuşmasını şu sözlerle tamamladı:
“Bir taraftan kentsel dönüşümle ilgili konutlarımızı yaparken öteki taraftan 81 vilayetimizde millet bahçesi projelerimiz var. 274 millet bahçesi projelendirdik, şu an devam eden. Yaklaşık 7 milyar lira fiyatında. Bunlar birebir vakitte zelzelede birer toplanma alanları. Her türlü altyapıyı ona nazaran hazırlıyoruz. Yeşil alanlarımızı arttırıyoruz.
Sıfır atık projesiyle 80 bin kamu kuruluşunda uygulamaya geçtik ve 2023’e kadar tüm Türkiye’de bu uygulamayı yaygınlaştırıyoruz. Bu çerçevede atıklarımızı biz kaynağında ayrıştırırak ikili ayrıştırma sistemiyle birlikte organik atıklarımızı ve geri dönüşecek atıklarımızı ayrıştırıyoruz ve geri dönüşüme tabi tutuyoruz. Plastik poşeti biz bu yüzden ücretlendirdik daha az kullanılsın diye, etrafa ziyan vermesin diye. Artık depozito uygulamasına geçiyoruz. Lastik tekerlek, akü, cam, metal, buna ait bir depozito sistemi getireceğiz. Yani ne yapacağız? Lastik tekerlek eskidi mi getirecekler depozito uygulamasıyla birlikte o malzemeyi yine lastik üretiminde kullanacağız.
O yüzden biz ‘sıfır atık’ uygulaması diyoruz. Hepsini geri dönüştürelim. Geri dönüşüm oranımızı yüzde 20-30’lara getirelim.”
