Turizm döneminin sonlanmasıyla birlikte Yunan hükümeti Ege’de suların biraz ısınmasına yönelik adımlar atmaya başladı. Lozan Mutabakatı’na nazaran silahsızlandırılmış olması gereken adalara silah sevkiyatının insansız hava araçlarınca tespit edilen imajları medyaya bomba üzere düştü. Milletlerarası Bağlar Uzmanı Dr. Bahadır Kaynak, karasularına ait uyuşmazlığın üstüne bir de Atina’nın bu ileri atılımlarının gerginliği tırmandırdığını belirtti.
” Yunanistan, adaların silahsızlandırılmasına ait hususları göz gerisi ediyor”
Yunanistan Başbakanı Miçotakis’in BM Genel Heyetinde yaptığı konuşmanın fiili adımlarla desteklenmeyen, dünya kamuoyuna kendi ülkesini barış yanlısı göstermeye çalışan bir imaj çalışması olduğunu söyleyen Altınbaş Üniversitesi Öğretim Üyesi Milletlerarası Alakalar Uzmanı Dr. Bahadır Kaynak mevzuyla alakalı olarak değerlendirmelerde bulundu. Dr. Bahadır Kaynak, “Hatırlarsanız, Yunanistan Başbakanı adalar üzerindeki egemenlik haklarının tartışmaya kapalı olduğunu söyledikten sonra, ‘biz Türkiye‘nin düşmanı değiliz’ diyerek ölçülü bir konuşma yapmıştı. Bu, Türkiye ile ortadaki gerginliği hafifletme, bir zeytin kolu uzatma gayreti olarak görülebilirdi. Halbuki Yunanistan’ın adaların silahsızlandırılmasına ait unsurları uzun müddettir göz gerisi ettiği bilinen bir gerçek. Bununla da yetinmeyip kayalık statüsündeki adalarda da hak argümanında bulunuyorlar” diye konuştu.
“Yunanistan Başbakanı’nın kelamlarının itimat telkin etmiyor”
Dr. Bahadır Kaynak, hitap ettiği kısmın Türk toplumu üzere görünse de mevcut gerginlikten sonra Yunanistan Başbakanı’nın kelamlarının inanç telkin etmesinin pek mümkün olmadığını söyledi. Dr. Bahadır Kaynak ayrıyeten, “Atina, Türkiye’ye dostluk eli uzatan bir Yunanistan imajı çizmeye çalışıyor lakin öbür taraftan askeri ve siyasi tabanda ileri adımlar atıyor. Atina’nın son yıllarda daha agresif bir çizgiye gelmesinin sebebi ise Türkiye’nin ABD ve AB ile yaşadığı meseleleri kısa vadede bir fırsat penceresi olarak görmesidir. Bilhassa Fransa ile kurdukları ittifak münasebetine dayanarak, 2020 sonbaharından beri Doğu Akdeniz’de daha yüksek bir profil tutturan Atina geri adım atmayacaktır. İki ülke, Türkiye’nin Mısır ve İsrail’le yaşadığı sıkıntıları da fırsat biliyor ve bölgede Türkiye’yi dışlayan bir güç ve güvenlik platformu oluşturma teşebbüslerinde bulunuluyor” dedi. Türkiye’nin son bir yıl içerisinde Mısır ve İsrail’le köprüleri tamir etmeye yönelik adımlar attığını da hatırlatan Dr. Bahadır Kaynak, “Bu, durumu bir ölçü telafi edebilir fakat sıkışıklık devam ediyor. Yunanistan’ın AB üyeliğine dayandırdıkları avantajı ise baki. Paris’in de takviyesiyle tüm bu avantajı sonuna kadar kullanmaya kararlılar” biçiminde konuştu.
“ABD’nin tavrı, Türkiye için en büyük sorun”
Dr. Kaynak, ek olarak Türkiye için en büyük sorunun ABD’nin tavrından kaynaklandığını kaydetti. Amerikan idaresinin, soğuk savaş yıllarında ve sonrasındaki çeyrek yüzyıl boyunca Atina-Ankara istikrarını tutturmakta hassasiyet gösterdiğini söyleyen Kaynak, “Son devirde ABD dümeni uygundan düzgüne Yunanistan’a çevirdi. ABD ile yaşanan sıkıntılar, Türkiye’nin alternatif arayışına girişmesine yol açtığı üzere Washington’un da misal bir hareket yapmasına sebep oldu. Yunan Hava kuvvetleri, Fransa’dan aldıkları Rafale uçaklarına ek olarak F-16 modernizasyonunu gerçekleştirdi. Hatta F-35 için sıraya girdiler” açıklamasında bulundu.
“Yakın gelecekte Türkiye kimi risklerle karşılaşabilir”
Türkiye’nin bu gelişmeler karşısında, Rusya’dan aldığı hava savunma sistemi sonrası yirmi yıldır içinde bulunduğu F-35 projesinden çıkarıldığını da hatırlatan Dr. Kaynak, “F-16 modernizasyonunda en son onay şimdi alınmadı. Bu gidişat önümüzdeki 5-10 yıllık bir süreçte askeri istikrarda Türkiye’nin birtakım risklerle karşılaşabileceğini gösteriyor. Ayrıyeten Yunanistan’da gerisi arkasına açılan ABD üsleri istikrarın giderek aleyhimize bozulduğuna işaret ediyor. Özellikle Dedeağaç’taki üs Ankara’nın önemli biçimde yansısını çekiyor” dedi.
“Çözüm, ABD ve AB ile alakaların rayına girmesi”
Dr. Kaynak, Yunanistan’ın ekonomik gücünün çok ötesinde bir savunma harcamasını, ABD ve AB’den aldığı takviyeyle sürdürdüğüne işaret etti. Yunanistan’ın önümüzdeki devirde de bu savlı duruşunu sürdüreceği tespitini yapan Dr. Kaynak açıklamalarını şöyle sonlandırdı:
“Bu durum, Atina’nın fırsatçılığıyla açıklanabileceği kadar Türkiye’nin başta ABD ve AB ile yaşadığı uyuşmazlıkların doğal sonucu olarak görülmesi gerek. Tansiyon çabucak bir askeri çatışmaya dönecek yahut Türkiye Batı tarafında kalıcı olarak gözden çıkarıldı manasına gelmiyor. Tersine Türkiye jeopolitik pozisyonu ve özgül tartısının sağladığı avantajlar nedeniyle kolaylıkla gözden çıkarılamaz. Fakat Batı ile bağlar rayına girene kadar Yunanistan’ın daha baskılı bir siyaset güdeceği ve dayanak alacağını düşünüyorum. Türkiye’yi çevreleyen coğrafyada süregiden bir dizi çatışmaya ek olarak bu riskin de önemli biçimde yönetilmesi gerekiyor. Her ne kadar vakit zaman hafife alma eğilimi göstersek de Batı dayanaklı, NATO üyesi bir Yunanistan, Türkiye’yi bölgesinde zorlayacak en kıymetli aktörlerden biri. Üstelik Ege, Doğu Akdeniz ve Kıbrıs üzere bir dizi gündem unsurunun bugünden yarına halli mümkün değil. Önümüzdeki periyot Türkiye-Yunanistan bağlarındaki tansiyonun sürmesi şaşırtan olmayacak.” – İSTANBUL
