Azerbaycan’ın zaferi sonrasında geri alınan işgal altındaki bölgelerde hayat yavaş yavaş olağana dönecek.
Ermenistan’ın, Dağlık Karabağ’ın etrafındaki 3 vilayetten daha çekilip bölgenin gerçek sahibi Azerbaycan’ın denetimine geçmesiyle yeni bir devir başladı.
Azerbaycan ile Ermenistan ortasında Rusya’nın orta buluculuğunda imzalanan ateşkes gereği Ermenistan güçleri, Ağdam, Kelbecer ve Laçın’dan çekilmesiyle Azerbaycan yaklaşık 29 yıl evvel işgal edilen topraklarını kurtarmış oldu.
27 Eylül’de başlattığı askeri operasyonla Fuzuli, Cebrail, Zengilan, Gubadlı ve Şuşa vilayetleriyle Hadrut kasabasını işgalden kurtaran Azerbaycan, Ermenistan’ı kabul etmek zorunda bıraktığı ateşkesle de 3 kentin boşaltılmasıyla yıllardır devam eden işgali sona erdirdi.
Azerbaycan’ı bundan sonra neredeyse tamamı yıkık ve harabe durumdaki kentlerin tekrar yapılacağı, bölgenin mayınlardan temizlenerek inançlı hale getirileceği, yıllardır cet yurtlarından farklı kalan göçmenlerin geri döneceği bir periyot bekliyor.
1 milyon göçmen dönecek
İşgalden kurtarılan tüm bölgeler, devlet tarafından imar edilecek, kentler, köyler, kasabalar yine kurulacak, yaklaşık 1 milyon göçmenin de dönmesiyle bölgede hayat yine canlanacak.
Hankendi, Hocalı, Ağdere ve Hocavend üzere bölgelerde yaşayan yaklaşık 65 bin Ermeni nüfusun güvenliğini şimdilik bölgede süreksiz vazife yapan Rus askerleri sağlayacak.
Ermeni nüfusun, yeniden Rus askerlerin denetiminde bulunan Laçın koridoru aracılığıyla Ermenistan’la teması sürecek.
Eşit haklara sahip yaşayabilirler
Azerbaycanlı yetkililer, Ermeni halkıyla problemlerinin olmadığını, bölgede barış ve huzurun hakim olması gerektiğini lisana getiriyor.
Yetkililer, “işgalden evvel Azerbaycan vatandaşı olan Dağlık Karabağ’daki Ermeni nüfusun tekrar tıpkı halde ve öteki Azerbaycan vatandaşlarıyla eşit haklara sahip olarak yaşayabilecekleri” tarafında davet yapıyor.
Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, son ulusa sesleniş konuşmalarında, “Eminim ki, Dağlık Karabağ’da yaşayan Ermeniler, bir gün onların tek yolunun Azerbaycan halkıyla yan yana, komşuluk bağı içerisinde yaşamak olduğunu anlayacaklardır.” sözünü kullanmıştı.
Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov da Dağlık Karabağ probleminin tahlilinde tekrar yapılanma, rehabilitasyon ve barış içinde bir ortada yaşamanın yine sağlanması etabına girildiğini açıklamıştı.
Dağlık Karabağ sorunu
Dağlık Karabağ sorunu, Sovyetler Birliği’nin dağılma sürecinde Ermenilerin bu bölgelerde hak tez etmesiyle başladı.
Ermeniler 1991’de Hankendi’yi, 1992’de Hocalı ve Şuşa’yı işgal etti. Daha sonra Laçın, Hocavend, Kelbecer ve Ağdere’yi de ele geçiren Ermeniler, 1993’te Ağdam’a girdi. Ağdam’ı Cebrayıl, Fuzuli, Gubadlı ve Zengilan vilayetlerinin işgali izledi.
Sadece işgalle yetinmeyen Ermeni güçler, sivil Azerbaycanlılara karşı acımasız bir hal sergiledi.
İşgal sürecinde binlerce sivil Azerbaycanlı, Ermeni güçlerin gerçekleştirdiği mezalimin kurbanı oldu. Yalnızca Hocalı kasabasında 1 günde 613 sivil, Ermenilerce katledildi.
Azerbaycan topraklarının yüzde 20’si işgal edilirken 1 milyona yakın insan yaşadıkları bölgeleri terk etmek zorunda kaldı.
Ermenistan-Azerbaycan uyuşmazlığı ve Dağlık Karabağ sıkıntısının barışçıl yollarla çözülmesini teşvik ve taraflar ortasında aracılık etmek hedefiyle 1992’de kurulan, eş başkanlığını Rusya, Fransa ve ABD’nin yürüttüğü AGİT Minsk Kümesi ortadan geçen 28 yılda sorunun tahliline yönelik somut sonuçlar elde edemedi.
Azerbaycan ordusunun 27 Eylül’de başlattığı operasyonda 5 kent merkezi, 4 kasaba ve 286 köyün kurtarılması üzerine Ermenistan yenilgiyi kabul etmiş, işgal altındaki Ağdam, Laçın ve Kelbecer vilayetlerini de boşaltacağını taahhüt eden muahedeye imza atmıştı.
Ermenistan ordusu 20 Kasım’da Ağdam’dan, 25 Kasım’da Kelbecer’den, bugün ise Laçın’dan çekilmek zorunda kaldı.
