Enerji ve Olağan Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, 4 Aralık Dünya Madenciler Günü kapsamında düzenlenen Maden Sanayi Patronları Sendikası (MASİS) Madencilik ve Ulusal İktisat Tepesi’ne görüntü konferans yoluyla katıldı.
Burada yaptığı konuşmada, bugün dünyadaki 90 çeşit madenin 77’sinin Türkiye’de bulunduğunu söyleyen Dönmez, siyasetlerinin özünü oluşturan temel mantalitenin yerlileştirme ve yerli üretim anlayışı olduğunu söz etti.
Dönmez, madencilik ve ekonomik gelişmişlik ortasında sıkı bir bağ olduğuna işaret ederek, “Gelişmiş ülkelerin var olan ekonomik düzeylerine ulaşmalarında, doğal kaynakları aktif bir formda kullanmaları büyük rol oynuyor. Bu amaçla madencilik dalımızı desteklemeye her kuralda devam edeceğiz. Kömür bölümünden örnek verecek olursak 2016 yılından bugüne kadar toplam 250 milyon lirayı aşan takviye ödemesi yaptık. Ayrıyeten, 2020 yılında bugüne kadar yerli kömürde üretim ve istihdamı korumak maksadıyla verilen dayanak yaklaşık 120 milyon lirayı buldu.” dedi.
‘3 jenerasyondur madenlerde çalışan vatandaşlar var’
Madencilik dalının Gayri Safi Yurtiçi Hasıla içindeki hissesinin yüzde 1,1 olduğunu lisana getiren Dönmez, şöyle devam etti:
“Madencilikte 4-5 milyar dolarlık ihracatımız var fakat buna karşılık altın hariç 2 katına varan ithalatımız da kelam konusu. Bölümde yaklaşık 130-140 bin civarında direkt istihdam sağlıyoruz. Dolaylı olarak baktığınızda bu sayıyı en az 5-6 ile çarpmak gerek. O denli ki birtakım şirketlerimizde 3 kuşaktır madenlerde çalışan vatandaşlarımız kelam konusu. Madencilik bilhassa birtakım bölgelerimizde toplumsal ve kültürel hayatla iç içe geçmiş durumda. Madencilik bugün kentlerimizi var etse de en değerlisi işçilerimizin hayatında, hafızalarında, anılarında büyük bir yere sahip. Kendi hayatlarını ve evlatlarının hayatlarını buradan kazandıklarıyla inşa ettiler. Böylesine kutsal bir emeğin karşılığını, böylesine büyük bir ekonomik girdiyi, hayatın her alanına nüfuz eden bu türlü bir faaliyet alanını temelsiz, bilimsel gerçeklerden büsbütün uzak, muhakkak bir kümenin ideolojik dayatma ve saplantılarına heba edemeyiz. Her vakit yatırımcımızın ardında, her vakit madenci kardeşlerimizin yanında olacağız.”
Bor, Türkiye’nin rekabet gücü yüksek madeni
Dönmez, Türkiye’nin madencilikte dünyada rekabet gücünün yüksek olduğu değerli madenleri bulunduğunu, bunların başında borun geldiğini ve bunu trona, feldspat, sodyum sülfat, krom, kurşun, çinko, zeolit, linyit, mermer, manyezit üzere öteki kıymetli madenlerin takip ettiğini söyledi.
Sezyum, skandiyum, tellur, osmiyum, paladyum, rodyum, rutenyum ve tantalyum üzere ileri teknoloji elementlerinden büyük bir kısmı için de Türkiye’de uygun jeolojik ortam bulunduğunu vurgulayan Dönmez, şunları kaydetti:
“Ancak az toprak elementi dediğimiz lityum, berilyum, galyum, niyobyum, toryum, zirkonyum, rubidyum ve vanadyum üzere madenlerimizi bugüne kadar teknolojik yetersizlik nedeniyle bedele dönüştüremedik. Bu alandaki gidişatı bilakis çevirmek için Eti Maden Eskişehir Sivrihisar’da az toprak elementleri (NTE) pilot tesis kurma çalışmalarına başladık. Bu elementlerin işlenmesiyle ilgili kimi ülkelerle görüşmelerimiz devam ediyor. Lityum karbonat üretimiyle ilgili de iki ay evvel şahsen Eskişehir Kırka Eti Maden tesislerine giderek pilot üretime dönük çalışmaları yerinde incelemiştik. İnşallah bu tesis Aralık ayında üretime başlayacak. Pazartesi günü Eskişehir Kırka Eti Maden tesislerinde lityum karbonat üretimine başlıyoruz. Başlangıçta yıllık 10 bin ton olacak pilot üretimimiz kısa mühlet içinde yıllık 600 bin tona çıkacak. Bu üretim yerli elektrikli arabanın pil üretiminde değerli bir girdi olarak kullanılacak.”
