ASİYE BİLGİN
Almanya’da polis teşkilatı ve askeriye içerisindeki Nazi yapılanması hukuk devletine olan inancı derinden sarsıyor. Güvenlik kurumlarındaki radikal yapılanmalar araştırılması gerekirken Federal İçişleri Bakanlığı geniş kapsamlı bir araştırmanın önünü kesiyor. Hâlbuki güvenlik teşkilatı içerisindeki ırkçılık sorunu yeni değil. Titiz soruşturma ve yargılama geleneği ile tanınan bu ülkede, 40 yıl evvel Almanya’nın en ünlü şenliği olan Oktoberfest’te gerçekleştirilen ırkçı terör saldırısı dahi bugüne dek aydınlatılamadı. Gerisinde yatan münasebetler, ırkçı ideolojinin kurumsal varlığını güçlü formda koruduğuna işaret. Bugün NSU ve NSU 2.0 örgüt üyelerinin yargılanmasının kamu vicdanını rahatlatacak formda gerçekleşmemiş olması şaşırtmamalı. Kurumsal ırkçılığın kökleri göründüğünden çok daha derin.
1980 OKTOBERFEST SALDIRISI
40 yıl evvel Münih şenlik alanının girişinde bir çöp kutusuna yerleştirilen bomba patladı. 13 insan hayatını kaybetti, 221 insan yaralandı. Federal Almanya Cumhuriyeti’nin yaşadığı en kanlı terör akınıydı. Bombayı koyan şahıs kısa müddette tespit edildi. 21 yaşında Jeoloji kısmı üniversite öğrencisi olan şahıs bomba patladığında 13 kişi ortasında can vermişti. Federal Savcılık bu saldırıyı 40 yılın akabinde Haziran 2020’de ırkçı terör saldırısı olarak tanıdı ve belgeyi kapattı. 40 yıl sonra dahi olayın art planı aydınlatılamadı. Saldırganın işbirlikçileri kimlerdi bilinmiyor.
Bu olayı hatırlanası kılan, hücum sonrası soruşturma sürecinin NSU soruşturma süreci ile benzeşmesi. Federal Savcılık kesin ve süratli karara varmış, olayı ‘bireysel saldırı’ olarak sınıflandırmıştı. Teröristin, Neonazilerin toplanma merkezi olan savunma sporları Hoffmann kümesine üye olması soruşturmayı yönetenler için bir mana söz etmiyordu. Hâlbuki Hoffmann, 30 Ocak 1980’de devrin İçişleri Bakanı Gerhart Baum tarafından anayasaya alışılmamış ırkçı faaliyetleri yüzünden yasaklanmıştı. Kanıtları görmezden gelme, yok sayma refleksi o vakit da NSU sürecinde tekrar şahit olunduğu üzere epey gelişmişti!
POLİSİN SAĞ GÖZÜ KÖR
9 Eylül 2000’de ırkçı terör örgütü NSU birinci cinayetini işleyerek Enver Şimşek’i hayattan kopardı. Birinci cinayetten sonra 7 yıl içerisinde yedisi Türk, bir Yunan ve bir bayan polis memuru olmak üzere toplam dokuz suçsuz insanı daha öldürdü. Her keresinde soruşturmalar yüzeysel ve maksadından uzak yürütüldü. Örgütün varlığı 4 Kasım 2011’de NSU teröristi Mundlos ve Böhnhardt’ın yaşadıkları karavanda meyyit bulunmasının akabinde kamuoyuna yansıdı. Polis o yıllarda yürüttüğü soruşturmalarda ırkçı taarruz olma ihtimalini göz arkası ederek kurbanların ailelerine kriminal hatalı muamelesi yaptı. O yıllarda polis teşkilatının sağ gözünde körlük olduğu yakıştırması sıkça yapılıyordu. Hâlbuki 1980’de yapılan Oktoberfest akınında da soruşturma yürüten başsavcılığın, polis ve öteki güvenlik ünitelerinin sağ gözünde körlük olduğu bir gerçekti. Geçmişte bu yakıştırma bir kesim tarafından çokça eleştirilse de, yakın tarihteki olaylar ve en son 2018’den bu yana NSU 2.0 imzasıyla yollanan tehdit mektuplarının akabinde açığa alınan onlarca polis memuru bu yakıştırmanın doğruluğunu ispatlıyor.
NSU 2.0 İSİMLİ NEONAZİ KÜMELENMESİ
Almanya’da ırkçı terör akınlarının faillerinin polis ve istihbarat teşkilatı ile kontakları hiçbir devirde aydınlatılmadığından, 2000’de ortaya çıkan NSU tehdidi 2020’de NSU 2.0 olarak varlığını sürdürmeye devam ediyor. NSU 2.0 ırkçı örgütün varlığı birinci 2018 yılında NSU davası müdahil avukatlarından Seda Başay Yıldız’a yollanan tehdit mektubu ile ortaya çıktı. Mektubu kaleme alan şahıs yahut şahıslar, avukat Başay Yıldız’ın küçük kızını öldürmekle tehdit ediyordu. Tehdit mektubunda yer alan özel bilgilere ulaşmak mümkün olmadığından, dikkatler polis içerisindeki Neonazi yapılanmasına çevrildi. Son iki yıl içerisinde siyasetçi, avukat, sivil toplum mensubu tanınmış bireyler, yüze yakın NSU 2.0 imzalı tehdit mektubu alarak öldürülmekle tehdit edildi.
Almanya’nın federatif bir ülke olması ve 16 eyalette toplam 16 içişleri bakanlığı, polis teşkilatı ve istihbarat teşkilatı olması kurumsal ırkçılığın gerçek boyutlarını gün yüzüne çıkartmayı zorlaştırıyor. Her eyalet yeri geldiğinde kimi bahislerde bağımsız bir devlet üzere hareket edebiliyor, istenmeyen bilgi paylaşılmıyor. Son yıllarda polis içerisinde Neonazi ideolojinin yaygınlaşması ve ideolojik suça bulaşma oranlarının artmasının akabinde Federal Anayasayı Muhafaza Teşkilatı tarihinde birinci sefer ‘Alman güvenlik ünitelerinde çok sağcıların durumu’ ile ilgili 100 sayfalık bir rapor yayınladı. Raporda, 2017 ile 2020 ortasında 350 ırkçı polis tespit edildiği söz ediliyor lakin uzmanlar, sayının çok daha yüksek olduğunu ve rapora mevzu edilmeyen olayların olduğu tenkidinde bulunuyor. NRW Eyalet İçişleri Bakanı Reul’un yalnızca kendi eyaletinde en az yüz olayın olduğunu açıklamasının akabinde açıklanan rapordaki bilgilere inanmak epeyce güç.
Polislerin siyasi görüşünü inceleyen araştırmalar, her beş polisten birisinin yabancı düşmanı olduğunu ve ırkçı görüşleri paylaştığını gösteriyor. Toplumdaki ırkçı görüşler ile kıyaslandığında bu oran toplumun genelindeki ırkçılık oranına yakın olsa da, polislerin şiddet uygulama hakkı ve adaleti sağlama yetkisinden ötürü, bu oranın hukuk devleti için tehlike oluşturduğunu gösteriyor.
İÇERİDEKİ IRKÇI İDEOLOJİ
Federal İçişleri Bakanı Horst Seehofer Temmuz 2020’de, ‘polis içerisinde ırkçı ideolojinin’ boyutlarının tespitini hedefleyen bir araştırmanın yapılmasını engelledi. Polisler için ayrımcılık yapmanın aslında hukuken yasak olduğunu, yasak olan bir şeyin araştırılamayacağını söyleyen bakanın iptal münasebeti, araştırmanın iptal edilmesi kadar vahim.
Siyasetçilerin, güvenlik teşkilatı içerisinde büyüyen Neonazi ideolojisinin gerçek boyutları ile yüzleşmek istememesi anlaşılır lakin tedbir alınmaz ise on yıllardır devam eden bu kurumsal sorun katlanarak büyüyecek. Polisin demokrasi ve özgürlük temelinde hareket etmediğini gören toplumun ideolojik yozlaşma süreci katlanarak devam ediyor. AfD üzere Hitler güzellemesi yapan bir partinin eyalet bazında seçmenin yüzde 5’inden yüzde 30’una kadar geniş bir yelpazede dayanak görmesi, toplumun, siyasetçinin ve bürokrasinin içerisinde sağa kayma trendinin ve ırkçı siyaset lisanının yaygınlaştığını gösteriyor. Aklıselim Almanlar ve Almanya’da yaşayanlar bu eğilim karşısında sesini daha fazla yükseltmedikçe ve Almanya’nın ırkçılık bağlamında karanlık geçmişini hatırlatmadıkça uzun vadede bu yıkıcı rüzgârın karşısında durmak güç olacak.
